Okulöncesi (4-6 yaş grubu) çocuk resimlerinde çevre algısı ve çocuk çevrelerinin sağlaması gereken özellikler

Abstract

Kentlerdeki plansız yapılaşma sonucu güvenli açık alanların (park, oyun alanı, kent ormanı, meydan vb.) küçülmesi nedeniyle pek çok çocuk zamanını iç mekânda geçirmekte ve doğa ile çok sınırlı ilişki kurabilmektedir. Çocukların, giderek daha fazla televizyon izlemeleri ve bilgisayar oyunları oynamaları, onları sosyal ortamlardan izole etmektedir. Oysaki oyun, çocuğu yetişkinliğe hazırlayan en etkin yoldur. Çocuk oyun oynadıkça becerileri artmakta, yetenekleri ve kişiliği gelişmektedir. Çocukların gelişim sürecini hızlandırmak, çocukluk sürecinin kişilik oluşumuna ve gelişimine etkisini arttırmak için uygun oyunları, uygun çevrelerde deneyimlemesi gerekir. Çocuklar görsel algılama ile çevreden edindikleri bilgileri duyumları aracılığıyla zihinlerinde yeniden oluştururlar. Yaşamın ilk yıllarında algılama yoluyla oluşan deneyimler yaşam boyu sürecek olan davranış ve tutumları şekillendirmede önemli rol oynar. Bu nedenle, eğitim sisteminin temelinde yer alan anaokulu çağındaki çocukların çevre algısı çok önemlidir. Okul öncesi 4-6 yaş grubu çocuklar zamanlarının büyük bölümünü anaokullarında geçirmektedir. Anaokulu bahçeleri ve kentsel açık mekânlar, çocukların oyun ihtiyaçlarına bağlı olarak tasarlanmalıdır. Çocuk çevreleri için tasarım kriterleri oluşturabilmek çocukların kimlik gelişimi ve psikolojik ihtiyaçlarını bilmekle mümkün olabilir. Dolayısıyla, "anaokulu çağındaki 4-6 yaş grubu çocukların çevre algılarını" belirlemek çalışmanın hedefi olmuştur. Bu bağlamda, Kayseri ili örneğinde Şirin Kreş ve Gündüz Bakımevi ve Düşler Akademisi Kreş ve Gündüz Bakımevinde 43 çocuğa çevreleri ile ilgili resim yaptırılmıştır. Resimler incelendiğinde; çocukların daha çok yaşadıkları çevreyi ve çevrelerinde gördüklerini resmettikleri belirlenmiştir. Çocuklar resimlerinde canlı ve sıcak renklere yer vermiş, 6 yaşındaki çocuklar öğeleri somut biçimde çizerken, 4 ve 5 yaşındakiler daha soyut çizgilerle biçimlendirdiği belirlenmiştir. Analizler sonucunda çocukların resimlerinde 17 farklı doğal öğeye, 20 farklı yapay öğeye yer verdikleri görülmüştür.