Kent merkezlerinde yaya öncelikli ulaşım olanaklılığı: Trabzon Kahramanmaraş Caddesi örneği

Abstract

Nüfusun ve kentleşme faaliyetlerinin hızla artması nedeniyle ortaya çıkan sorunlar kentlerin yaşam kalitesini düşürmektedir. Kentsel sorunların büyük bir kısmı aşırı otomobil bağımlılığı ile trafik yükünün maksimum kapasitelerin üzerine çıkması sonucu oluşmaktadır. Yollar, kentlerde ulaşımı sağlamanın yanında kentin tarihinin yazıldığı, bilginin ve duyguların değiş tokuş edildiği önemli kamusal mekanlardır. Bu nedenle yaşanabilirliğin artırılmasında yolların durumu ve yayaların yollarla buluşabilmesi önemlidir. Bu bağlamda, tez çalışmasında kent merkezlerinde taşıt trafiğini azaltırken, yaya erişimini tercih edilebilir kılan 'yayalaştırma' uygulamalarının olanaklılığı ve gerekliliğinin ortaya konması amaçlanmıştır. Literatür bölümünde kent yaşamı, kentsel ulaşım politikaları, kentsel ulaşım, yayaların durumu, yaya öncelikli ulaşım planlamalarının kent yaşamına katkıları irdelenmiş, yayalaştırma türleri anlatılmış ve başarılı örnekler paylaşılmıştır. Çalışma alanı olarak seçilen Trabzon Kahramanmaraş Caddesi örneğinde gözlem, anket ve görüşme teknikleri kullanılarak caddenin genel durumu ve yaya yoğunlukları saptanmış; yayalar, dolmuş şoförleri, caddede çalışanlar ve uzman gruplardan caddenin mevcut hali ile ilgili fikirleri ve yayalaştırılması ile ilgili görüşleri elde edilmiştir. Yayalaştırma uygulamalarının gerekliliğini destekler yönde, caddenin en önemli sorununun trafik (%45) olduğu, yayaların caddede rahat yürüyemedikleri (%79) ve caddenin yayalaştırılmasının istendiği (%75) sonuçlarına ulaşılmıştır. Son olarak sonuçlara paralel caddenin iyileştirilebilmesi için öneriler getirilmiştir.