Klasik dönem osmanlı mimarisinde avlu tipolojilerinin incelenmesi

Abstract

Avlunun içe ait, dışa sınırlı fakat açık bir mekân oluşu, sunduğu imkânlarla ve karşıladığı ihtiyaçlarla onu özel bir mimari unsur kılar. Avlu mekânı, insanın taş çağına uzanan barınma ihtiyacı ile başlayan çevresini düzene sokma eylemiyle, ihtiyaçlarının zamanla şekillendirip, geliştirdiği bir mimari üründür. Bu gelişim sürecinde yüksek üslup olarak da ifade edilen Osmanlı klasik dönem mimarlığı yapıları, hem çok farklı fonksiyonlu yapılarda avlu kullanımları hem de özgün çözümler getirmesi sebebiyle dikkate değerdir. Bu çalışmada, Klasik Dönem Osmanlı Mimarisinde; cami, han, medrese olmak üzere avlulu yapıların, farklı fonksiyonlara göre avlu tipolojileri ve avlu kullanımlarının incelenmesi ve değerlendirmelerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır: Çalışmanın ilk bölümünde, literatür araştırması çerçevesinde farklı kaynaklara göre avlu tanımları, özellikleri, tarihi süreçte kullanımı ve biçimsel ifadeleri araştırılarak genel bilgiler olarak verilmiş, bunlardan avluyu ve klasik dönemi ifade eden kavramlar ortaya konulmuştur. İkinci bölümde, amaç doğrultusunda önceki çalışmalardan ve literatürden elde edilen kavramlardan yola çıkılmış, yöntem olarak analiz formları oluşturulmuştur. Bu formlara seçilen yapıların, kriterlere bağlı olarak bilgileri ve özellikleri işlenmiştir. Üçüncü bölümde, seçilen örnek yapılar ve yöntem çerçevesinde, avlulu yapıların yorumları ve değerlendirmeleri yapılmıştır. Dördüncü bölümde; tüm incelemeler ve değerlendirmeler doğrultusunda konuya iliskin sonuçlar ve buna bağlı olarak öneriler yer almaktadır.