Açık mekanlardaki yer tercihlerinin mekansal özellikler açısından incelenmesi: Trabzon, Atapark örneği

Abstract

Açık mekanlarda planlanmış oturma alanları incelendiğinde çok çeşitli mekansal özellikler gözlenir. Farklı aktivitelere yönelik yol kenarları, çocuk oyun alanları gibi mekanlar içine yerleştirilmiş oturma alanlarına rastlanır. Açık mekanlar planlanırken daha çok diğer etkinlik alanları içine ve kenarına ya da boş alanlara oturma mekanları getirilmektedir. Tasarımcılar insanların psikolojik gereksinimlerini göz önüne almamaktadır. Bunun sonucunda hiç kullanılmayan ölü tasarımlar, kullanılmamaktan eskimiş, tahrip olmuş, hatta yok edilmiş donatılar gündeme gelmektedir. Bu da hem ekonomik açıdan kayıp hem de insanların gereksinimlerin karşılanamaması demektir.Bu tez çalışmasının amacı açık alanlarda insanlar için tasarlanan mekanların ne gibi düzenlemelerle, insanların psikolojik gereksinimlerini sağlıklı bir şekilde karşılayabileceğini saptamaktır. Çalışmanın kuramsal kısmını oluşturan birinci bölümde, çevre, insan ve davranış kavramı ve bu kavramların etkileşimleri açıklanmıştır. Ayrıca yer tercihleri ile ilgili çalışmalara ilişkin literatür araştırması ve bu çalışmaların önemli sonuçları hakkında bilgi verilmiştir.Uygulama bölümünde, insanların içinde bulundukları mekanların mekansal özelliklerinin insanlar üzerindeki etkileri ve psikolojik gereksinimlerini karşılama düzeylerini saptamak amacıyla, 9 gözlük algılama çerçevesi ile mekansal analizleri ve gözlem çalışması yapılmıştır. Bulgular ve irdelemeden oluşan üçüncü bölümde mekansal analizler ve gözlem çalışmalarına bağlı verilerin birlikte değerlendirilmesi sonucunda en uzun süreli ve en yoğun kullanımlı oturma mekanlarının analizleri ele alınarak insanların psikolojik gereksinimlerini en iyi düzeyde karşılayan mekanların verileri saptanmıştır. İnsanların farklı mekansal özelliklere sahip oturma konumları farklı sürelerle kullandıkları da belirlenmiştir. Bunların sonucunda öneriler kısmında açık alanlarda tasarlanacak oturma mekanları için etkili olabilecek öneriler getirilmiştir.