Sarıçam'ın (Pinus sylvestris L.) Türkiye'deki farklı yetişme ortamı bölgelerinde floristik, fitososyolojik ve ekolojik yönlerden araştırılması

Abstract

Bu çalışma, farklı yetişme ortamı bölgelerinde bulunan Ardahan, Artvin, Trabzon, Giresun, Kastamonu, Bolu, Ankara ve Eskişehir yörelerinde, doğal saf sarıçam (Pinus sylvestris) ekosistemlerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada; farklı yetişme ortamı koşullarının sarıçam'ın gelişimi üzerindeki etkileri araştırılarak, sarıçam ekosistemlerinin floristik, fitososyolojik ve ekolojik yapısının ortaya konulması amaçlanmıştır. Seçilen yörelerde örnek alanlar; sarıçamın doğal saf meşcereler kurduğu en düşük yükseltilerden başlayarak en üst yükseltiye kadar seçme örnekleme ile dağıtılmıştır. Bu kapsamda araştırma alanlarından toplam 220 örnek alan alınmıştır. Alınan bu örnek alanların genel ve yerel konum etmenleri belirlenerek, her bir örnek alanda bir adet toprak çukuru açılmıştır. Fiziksel ve kimyasal toprak özelliklerinin (toprak türü, toprak reaksiyonu vb), sarıçamın gelişimi ve bitkisel tür çeştliliği üzerindeki etkilerini belirlemek için analizler yapılmıştır. Ayrıca örnek alanların bonitetlerinin, yaş-boy ilişkisinden yararlanılarak belirlenebilmesi için her örnek alanda ağaç yaşı ve boyu ölçülmüştür. Örnek alanların floraları saptanarak, Braun-Blanquet yöntemine göre bitki birlikleri tespit edilmiştir. Farklı çalışma alanlarında sarıçamın büyümesi ve floristik çeşitliliği üzerinde olası etkisi düşünülen iklim ve toprak faktörlerinin etkileri değişik istatistik analizler yardımıyla test edilmiştir. Çalışma sonucunda, 961 bitki taksonu ile 4 birlik ve 2 alt birlik tespit edilmiştir. İki bitki birliği ve iki alt birlik bilim dünyası için yenidir. Başta toprak özellikleri, yükselti olmak üzere, bitki dağılımları üzerinde belirleyici etkiye sahip faktörler ortaya konmuştur. İstatistiksel olarak ilişkiler irdelenmiştir. Toprak özellikleri ile ekolojik faktörlerden özellikle yükseltinin bitki dağılımı üzerinde belirleyici etkiye sahip olduğu saptanmıştır.