Torul Orman İşletme Müdürlüğü doğal yaşlı orman alanlarında meşcere kuruluşları ve silvikültürel analizler

Abstract

İçerisinde bulundurduğu ağaçların büyük çoğunluğunun doğal yaş olgunluğuna eriştiği veya fizyolojik yaş sınırına ulaştığı, doğal yaşam evrelerinin ileri aşamalarından terminal ve çökme evresini barındıran, kalın çaplı ve yaşlı ağaçların bulunduğu, kendine özgü strüktürel özelliklere sahip olan doğal yaşlı ormanlar (DYO), eşsiz ve ender yaşam alanlarıdır. Yapılan bu çalışmada, DYO olarak öngörülen alanların DYO tanımlamalarına ne kadar uyduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmaya konu orman alanlarının DYO olup olmadıkları ve DYO iseler hangi doğal yaşam evresinde oldukları meşcere strüktürel özellikleri ile tespit edilmiştir. Böylece DYO kavramına daha net bir bakış açısının ortaya konulması hedeflenmiştir. Araştırma alanı olarak Torul Orman İşletme Müdürlüğü Ormanları seçilmiştir. Araştırma alanının örneklenmesinde, Orman Amenajman Planı yaş sınıfları haritasında "V." ve üzeri yaş sınıflarında bulunan meşcereler ile meşcere gelişim çağları haritasındaki "d" ve "e" çağında bulunan meşcereler çakıştırılarak elde edilen alanlarda rastgele çizgisel transekt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. 20 adet meşcerede 1500 m2'lik (30 m x 50 m) örnek alanlar seçilerek çalışma gerçekleştirilmiştir. DYO'nın strüktürel özelliklerinin ortaya konulması için örnek alanların tamamını kapsayacak şekilde meşcere profilleri alınmıştır. Örnek alanlarda ana kriter (ağaç sayısı, hacim, çap ve vitalite) ve destekleyici kriterler (yaş, stabilite, katlılık, kapalılık, gençlik miktarı, boşluk miktarı, ölü ağaç miktarı ve karışım biçimi) olmak üzere iki ayrı grupta toplanan strüktürel özellikler belirlenmiştir. Bu strüktürel özelliklere dayanılarak her bir örnek alanın ilk önce "doğal yaşam evresi" belirlenmiştir. Daha sora örnek alanın DYO olup olmadığı ortaya konulmuştur. Eğer örnek alan DYO ise hangi "DYO evresinde" olduğu belirlenmiştir. Tüm örnek alanlarda yapılan ölçüm sonuçlarına göre 10 örnek alanın geç terminal evrede, 4 örnek alanın erken terminal evrede ve 6 örnek alanın geç optimal evrede olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmada hiçbir örnek alanın çökme evresinde olmadığı belirlenmiştir. Buna göre 7 örnek alan DYO'nın başlangıç evresinde ve 13 örnek alan ise DYO'nın orta evresinde olduğu belirlenmiştir. Dolayısıyla ileri evrede hiçbir örnek alan belirlenmemiştir. Bu sonuçlara göre DYO kavramının kısa bir zaman aralığına sıkıştırılamayacağı çok geniş bir süreci kapsadığı ve strüktürel analiz yapılmadan hiçbir şekilde DYO tanısının yapılamayacağı ortaya konulmuştur. DYO'lar taşıdıkları değerler ve ender olmalarından dolayı; bölgesel olarak belirlenerek koruma altına alınmalıdır. Buralarda doğa restorasyonu dışında diğer ormancılık faaliyetleri gerçekleştirilmemelidir. DYO'lar araştırma objesi olarak değerlendirilmeli ve bulundukları yerlerde mozaik yapının ortaya konulabilmesi bakımından alanın tamamında "Doğal Yaşam Evreleri Haritası" oluşturulmalıdır.