Yetişme ortamı envanterinin doğrudan, dolaylı ve uzaktan algılama yöntemleri ile belirlenmesi ve karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmada, farklı orman ekosistemlerinden oluşan Artvin-Merkez Planlama Biriminde (PB) 112, Gümüşhane-Karanlıkdere PB'nde 122, Sinop-Merkez PB'nde 52 ve Ayancık-Göldağ PB'nde 70 olmak üzere toplam 356 deneme alanı alınarak doğrudan ve dolaylı yöntemlerle yetişme ortamı envanteri yapılmıştır. Bu yöntemlerin uygulanması sonucu ortaya çıkan yetişme ortamı özellikleri ve bonitet sınıfları Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ortamında meşcere bazında karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde Artvin-Merkez, Gümüşhane-Karanlıkdere ve Sinop-Merkez PB'nde yöntemlerin birbiriyle uyumlu olmadığı buna karşın Ayancık-Göldağ PB'nde ise uyumlu olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca bu çalışmada doğrudan yöntem sonucu elde edilen yetişme ortamı özellikleri kullanılarak Landsat 7 ETM, IKONOS ve QUICKBIRD uydu görüntüleri üzerinde kontrollü sınıflandırma yapılmış, uzaktan algılama tekniklerinden yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrudan ve dolaylı yöntemlerle CBS ortamında karşılaştırılmıştır. PB'lerinde alınan deneme alanlarında açılan toprak profillerinde üst toprağa ilişkin belirlenen higroskopik nem ile uydu görüntüleri üzerinde o deneme alanının alındığı noktaya tekabül eden yansıma değerleri arasındaki ilişkiler, hem yetişme ortamı özellikleri hem de meşcere tipleri bazında korelasyon analizi yapılarak ortaya konmuştur. IKONOS ve QUICKBIRD uydu görüntülerinde herhangi bir ilişki bulunmazken, Landsat 7 ETM uydu görüntülerinde orta düzeyde ve RADARSAT-1 uydu görüntülerinde özellikle Artvin-Merkez ve Gümüşhane-Karanlıkdere PB'lerinde bozuk ve 1 kapalı meşcerelerde iyi düzeyde ilişkiler bulunmuştur. Buna karşın, diğer iki PB'nde ise herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Orman ekosistemlerinin verim gücü belirlenirken kullanılan yöntemlerin içerik, kapsam, özellik ve hassasiyetleri ile pratik uygulamaları açısından bir hayli farklılıklar olduğu ortaya çıkmıştır. Genel olarak fazla müdahale görmemiş meşcerelerde geleneksel olarak kullanılan dolaylı yöntemin kullanılmasının ciddi sakıncalar oluşturmadığı, ancak, diğer alanlarda ise ciddi sorunlar oluşturabileceği görülmüştür. Bozuk yapıdaki meşcereler, açık ve OT (orman toprağı) gibi alanların verimliliğinin belirlenmesi aktif uydular ile mümkün olabilmektedir.