Trabzon ili orman köylerinde kadın ve orman kaynakları ilişkisi

Abstract

Gelismekte olan ülkelerde kadınların ormancılık faaliyetlerinde önemli bir rol oynadıgı bilinir. Kadınlar, dogrudan gelir elde etmenin yanı sıra, yakacak odun ve tıbbi bitki saglama, agaçların yapraklarını hayvan yemi olarak kullanma, aileleri için besin elde etme amacıyla orman kaynaklarını sıkça kullanırlar. Bu kaynakların kullanılmasının genellikle kadınların eliyle olması onları çevre yönetiminin aktörleri yapmaktadır. Bu çalısma ile, kadınların ve karsılastırma yapabilmek için erkeklerin; demografik ve sosyo-ekonomik yapıları, orman kaynaklarından faydalanma sekil ve yogunlukları, ormanlardan ve ormancılıktan beklentileri belirlenerek, kırsal kalkınma planları yapan ve uygulayan birimlerin bu durumu dikkate alarak daha islevsel planlar yapmalarına yardımcı olmak amaçlanmıstır. Arastırma alanı olarak seçilen Trabzon li orman köylerinden örneklenen 68'inde yasayan ve rastgele seçilen 15 yas üzeri 611 kadın ve 237 erkek katılımcı ile yüz yüze anket çalısması yürütülmüs, ayrıca köylerin genel özellikleri belirlenmistir. Elde edilen veriler SPSS programında frekans tabloları ve Ki-kare bagımsızlık testi (çapraz tablo analizi) kullanılarak degerlendirilmistir. Arastırma alanındaki kadınların sosyo-ekonomik konumu, Türkiye ortalamalarının altında, bazı bölgelerin kırsal kesim ortalamalarından daha iyi durumda ve gelismekte olan çogu ülke ortalamalarının üzerinde oldugu belirlenmistir. Kadınların % 89,5'inin saglık güvencesine sahip olması, 15-24 yas grubundaki kadınlardaki okuma-yazma oranının % 99'a ulasması, egitim düzeylerindeki gelismenin sosyal tercihlere yansıması, orman köylerinde yasayan kadınların geldigi noktayı ortaya koyması bakımından dikkat çekicidir. Orman kaynaklarından elde edilen dogrudan gelir ve orman kaynaklarından yararlanmanın aile bütçesine katkısı, gelismekte olan pek çok ülke düzeyinin altında bulunmaktadır. Orman kaynaklarından saglanan faydanın aile bütçesine katkısı gün geçtikçe azalmakta, orman köyleri genellikle emeklilerin yasadıgı köyler olma özelligi kazanmaktadır. Orman köylerindeki sosyo-ekonomik ve kültürel gelisim, bu köylerde yasayan kadınların yasamını kolaylastırmakta, bitkisel ve hayvansal üretim miktarlarını azaltmaktadır.