Türkiye'de yetişen oleaceae familyası taksonlarının ekolojik odun anatomisi

Abstract

Oleaceae familyasının Türkiye'de doğal olarak yetişen 7 cins ve 14 taksonuna ait odun anatomisi özellikleri incelenmiştir. Odun örnekleri Türkiye'nin farklı bölgelerinden yaklaşık100 m yükselti farkı ile toplanmıştır. Odun örneklerinin: trahe teğetsel ve radyal çapı, 1 mm2 deki trahe sayısı, trahe hücre uzunluğu, lif uzunluğu ve genişliği, lif lümen genişliği ve lif çeper kalınlığı, 1 mm de özışını sayısı, özışını yüksekliği ve genişliği gibi anatomik özelliklere ait kantitatif verileri ve yıllık halka durumu, trahe gruplaşması, helikal (spiral) kalınlaşma, perforasyon tablası tipi,vasisentrik veya vasküler traheitlerin varlığı, boyuna paranşimin konumu, trahe çeper ya da geçitlerinde örtü oluşumu (vesturing), kristaller, perforasyonlu özışını hücreleri gibi kalitatif özellikleri tespit edilmiştir.Trahe hücre özellikleri kullanılarak ''Vulnerabilite oranı'' (trahe çapının birim alandaki sayısına bölümü) ve ''Mezomorfi değeri'' (vulnerabilite oranının trahe hücre uzunluğu ile çarpımı) hesaplanmıştır. Sonuç olarak, Oleaceae familyası çalı taksonlarının ağaçlardan dahakseromorfik olduğu saptanmıştır.Anatomik ve anatomik olmayan özellikler yükselti ile ilişkiye getirilmiş, yükselti faktörünün anatomik özellikler üzerine etkisi tür (intraspesifik), cins ve familya (interspesifik) düzeyinde incelenmiş, ve odun anatomisi varyasyonları belirlenmiştir. Ayrıca, yükseltinin cins vefamilya düzeyinde anatomik özelikler üzerinde daha etkili olduğu saptanmıştır. Tür düzeyinde en fazla ilişki F. angustifolia'da saptanmıştır. Trib, cins, tür ve bölge trendlerinde, yükselti ile trahe teğetsel ve radyal çapı, trahe hücreuzunluğu, trahe gruplaşma oranı, lif uzunluğu, lif genişliği ve lif lümen genişliği, özışınıyüksekliği ve genişliği arasında negatif yönde bir ilişki vardır. Yükselti artarken buelemanların boyutları azalmaktadır. Bunun aksine, 1 mm2 de trahe sayısı ve 1 mm de özışınısayısı ise yükselti ile artmaktadır. Ligustrum vulgare, Olea europaea, Phillyrea latifolia'daperforasyonlu özışını hücresi; bazı Fraxinus taksonlarının özışını paranşim hücrelerindesferoidal kristaller, intervasküler geçitler ve trahe hücre çeperinde (F. pallisae) vesturingoluşumları tanımlayıcı karakterler olarak saptanmıştır.