Doğu Karadeniz yöresinde farklı çalışma koşullarında kesim ve sürütme işlerinde işgüçlüğü kriterlerinin araştırılması ve verim üzerine etkisinin belirlenmesi

Abstract

DOĞU KARADENİZ YÖRESİNDE FARKLI ÇALIŞMA KOŞULLARINDA KESÎM VE SÜRÜTME İŞLERİNDE İŞGÜÇLÜĞÜ KRİTERLERİNİN ARAŞTIRILMASI VE VERÎM ÜZERİNE ETKİSİNİN BELİRLENMESİ Odun hammaddesi üretimi çok sayıda değişken ve kontrol edilemeyen aktörlerin etkisi akında sürdürülmektedir, iklim özellikleri, topoğrafik özellikleri, orman kuruluşu ve meşcere özellikleri, çıkarılacak ürüne ilişkin özellikler, işçi özellikleri ve makine özellikleri bu faktörlerin başında gelmektedir. Bu faktörlerin etkileşimi üretim sisteminde karmaşık bir yapı oluşturmaktadır. Dağlık bölge ormancılığı için daha da belirgin olan bu karmaşık yapının analiz edilmesi ve modellenmesi ise oklukça güçtür. Bu çalışma, Doğu Karadeniz yöresinde, yaz aylarında gerçekleştirilen odun hammaddesi üretiminin kesim süreci ve bölmeden çıkarma sürecindeki işlemler için zaman tespitleri ve etken faktörlerle İlgili ölçümlerin yapılması ve elde edilen verilerin değerlendirilmesi şeklinde yapılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler ve değişkenlerin yakışma yamam üzerindeki etkileri istatistiki olarak araştırılmıştır. Belirlenen her iş dilimi için gerçek yamanları ve birim zamanlan değişkenlere bağlı olarak hesaplayan regresyon eşitlikleri ve Yapay Sinir Ağı (ANN) modelleri oluşturulmuştur. Sonuçlar karşılaştırıldığında gerek gerçek çalışma Tamamının ve gerekse birim zamanların hesaplanmasında ANN modellerinin regresyon eşitliğine göre çok daha isabetli olduğu ortaya konmuştur. Uygulamada, herhangi bir üretim alanı için kesim süreci ve orman traktörleriyle bölmeden çıkarma sürecinde uygulanan işlemler için Siman IV dilinde hazırlanan benzetim modeli (AKSIM) geliştirilmiştir. Bu model Fortran'da hazırlanan ait programlan içermekte ve işlem zamanları ANN modelleri kullanılarak hesaplanmaktadır. Elde edilen sonuçlar, Doğu Karadeniz yöresinde farklı çalışma koşullan için yıllık üretim planlarının ve makine çalışma programının hazırlanmasında, plan uygulamalarının izlenmesi ve kontrolünde, objektif kriterlere göre ücret belirlemede kullanılabilecektir.