Nizâmî'nin dört mesnevîsinin mensûr tercümesi [Heft Peyker, İskendernâme, Hüsrev ü Şîrîn, Leylâ vü Mecnûn, inceleme-edisyon kritikli metin]

Abstract

Klâsik Türk edebiyatında büyük etkiye sahip olan Nizâmî'nin Hamse'sini ihtiva eden mesnevîlerden Mahzenü'l-Esrâr hariç diğer dört mesnevîye yani Heft Peyker, İskendernâme, Hüsrev ü Şîrîn ve Leylâ vü Mecnûn'a yapılan mensûr tercümenin çeviri yazı ile günümüz alfabesine aktarımını ve incelenmesini kapsayan bu çalışma, giriş, dört ana bölüm, sonuç, yararlanılan kaynaklar ve eklerden oluşmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde, çeviri yazı çalışmalarının önemi vurgulanmış, kullanılan yöntem ve teknikler belirtilmiş ve tezin bölümlerine yönelik kısa açıklamalar yapılmıştır. Birinci bölümde, Nizâmî'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri hakkında geniş çaplı bilgi verilmiştir. İkinci bölümü, mensûr tercümenin şekil ve muhteva açısından incelenmesi oluşturmaktadır. Üçüncü bölümde Nizâmî'nin mesnevîleri ile bu mesnevîlere yapılan mensûr tercümeler karşılaştırılmıştır. Dördüncü ve son bölümde ise mensûr tercümenin nüshaları tavsif edilmiş, metnin hazırlanmasında izlenen yol belirtilmiş ve metinde kullanılan çeviri yazı alfabesi verilerek Arap alfabeli metnin günümüz alfabesine aktarımı yapılmıştır. Sonuç bölümünde, tez çalışmasının değerlendirmesi yapıldıktan sonra çalışmada elde edilen veriler özetlenmiş, çalışmanın Türk edebiyatındaki yeri ve önemi belirtilmiş ve ardından çalışmada yararlanılan kaynaklar ve ekler sunulmuştur. Nizâmî'nin Hamse'sini oluşturan mesnevîler, klâsik edebiyatımızda telif ya da tercüme olarak en çok kaleme alınan mesnevîlerdendir. Nizâmî'nin dört mesnevîsine yapılan bu mensûr tercüme, aynı zamanda bu anlatılara akıcı bir roman üslûbu kazandırmış ve çalışmanın önemini bir o kadar daha artırmıştır.

This study includes literary prose translations of four masnavi poems from Nizâmî's Hamse, Heft Peyker, İskendernâme, Hüsrev ü Şîrîn and Leylâ vü Mecnûn (excluding Mahzenü'l-Esrâr) to the current alphabet through transcriptions. These works had a considerable influence on classical Turkish literature. It also includes examinations of these works in an introduction, four chapters, a conclusion, references and an appendix. The introduction emphasizes the importance of transcription and its methods and techniques. It also presents brief explanations of the sections of thesis. Detailed information about Nizâmî's life, literary identity and his literary works is given in the first chapter. The second chapter examines the literary prose translation in terms of form and content. The third chapter compares Nizâmî's masnavi poems and their literary prose translations. The fourth and last chapter, the copies of literary prose translation were described. The method used for the preparation of text was pointed out and the text written in Arabic alphabet was transferred to the current alphabet through providing the transcription alphabet used in the text. The conclusion evaluates the thesis and summarized its data, emphasizing the importance and place of the study in Turkish literature. The references and appendix are also presented. The masnavi poems in Nizâmî's Hamse are among the most translated and anthologized masnavi poems in classical Turkish literature. This literary prose translation of Nizâmî's four masnavi poems provides a fluent novelistic style for these narratives and increases the importance of the study.