Bitkisel kaynaklı odun dışı orman ürünleri envanteri ve haritalandırılması ile ıhlamur, kestane ve defne ürün miktarlarının verimliliğinin modellenmesi: Yeniköy planlama birimi örneği

Abstract

Bu çalışmada, öncelikle Yeniköy Planlama Biriminde yayılış gösteren ve Odun Dışı Orman Ürünü (ODOÜ) olarak değerlendirilebilen bitkisel kaynaklı türlerin envanteri yapılmış ve konumsal veri tabanı oluşturulmuştur. Sonuç olarak 88 adedi ODOÜ bakımından öneme sahip, toplamda 140 adet taksonun teşhisi yapılmıştır. Bu türlerden Erodium olympicum Gemici& Leblebici, Ranunculus trichocarpus Boiss. & Kotschy ex Boiss. ve Cirsium leucopsis DC. endemik özellik taşımaktadır. Çalışmanın son aşamasında da çalışma alanında oldukça geniş yayılışa sahip olan ve sağladıkları ODOÜ ile kırsal kalkınmaya önemli katkılar sağlayan Ihlamur, Kestane ve Defne ürün miktarlarının verimliliği meşcere, meteorolojik ve topoğrafik değişkenlerden hareket edilerek regresyon denklemleriyle tahmin edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla yaş ve bonitet sınıfı farklılıklarını dikkate alacak şekilde rastgele yöntemle seçilen en az 30 adet örnek alan içinde en az iki örnek ağaçta Ihlamur ürünü, iki Defne ocağında yaş yapraklı Defne sürgünü ve 30 adet Kestane ocağında Kestane meyvesi örneklemesi yapılmıştır. Buna göre, yaş Ihlamur çiçek, brahte ve Ihlamur+brahte verimini tahmin eden modellerin Belirtme Katsayıları (R2) sırasıyla %58, %60 ve %59 bulunmuştur. Tek ağaç ve meşcere bazında Kestane meyvesi ve yaş yapraklı Defne sürgünü verimini tahmin eden modellerin R2'si sırasıyla %39, %53 ve %73' dür. Sonuç olarak Ihlamur ürünlerinin ağaç çapı ve yüksekliğin; Kestane meyvesinin de göğüs yüzeyi ve artımın artmasıyla arttığı görülmüştür. Ayrıca Kestane meyvesi veriminin kuzeyli bakılarda arttığı belirlenmiştir. Yaş yapraklı Defne sürgünü miktarının; meşcere kapalılığı, galip birey yaşı, ortalama taç boyu ve genişliği ile pozitif ilişkili olduğu ancak eğim ile negatif ilişkili olduğu ortaya çıkmıştır. ODOÜ'nün sürdürülebilir planlamasının ancak bu türlerin envanteri, haritalandırılması ve verimliliklerinin modellenmesiyle mümkündür. Dolayısıyla, ekosistem tabanlı çok amaçlı planlamanın gerçekleşmesi için ekonomik açıdan öne çıkan ODOÜ'ne öncelik verilerek benzer çalışmaların tasarlanıp ülke çapında yaygınlaştırılması gerekmektedir.