Orman kaynaklarındaki zamansal değişimin ve meşcere parametrelerinin uzaktan algılama teknikleriyle belirlenmesi (Dereli Orman İşletme Müdürlüğü örneği)

Abstract

Uzaktan Algılama (UA) teknolojileri ile Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tekniklerinin mevcut orman yapısının ortaya konulmasında ve orman alanlarının çok amaçlı planlama teknikleri ile uzun vadeli planlanmasında kullanımı gün geçtikçe artmaktadır. Bu amaçla hazırlanan bu çalışma kapsamında CBS ve UA teknikleri ile orman kaynaklarında meydana gelen konumsal ve zamansal değişimlerin belirlenmesi, karbon depolamasının zamansal değişimi, meşcere parametrelerinin farklı uydu verileri kullanılarak tahmini yapılmıştır. 1987 ve 2013 yıllarına ait kesin meşcere haritalarından türetilen arazi kullanım, arazi örtüsü, meşcere tipleri, gelişim çağları, kapalılık dereceleri ve hakim ağaç türleri haritaları kullanılarak Dereli Orman İşletme Müdürlüğü'nün zamansal değişimleri incelenmiştir. Bu süreçte toplam ormanlık alanlar 1164.8 ha (%1.91) artış göstermiştir. Yıllık ormanlaşma oranı ise tüm işletme alanında %0.18, sadece ormanlık alanlar dikkate alındığında % 1.50 olarak hesaplanmıştır. Uydu görüntülerinde arazi kullanım sınıflarının belirlenmesi için, 1987 yılı Landsat 5 uydu görüntüsü %80.79, Landsat 8 %82,54 ve 2011 yılı WorldView-2 uydu görüntüsü %84.25 başarı oranı ile sınıflandırılmıştır. Aynı uydu görüntüleri gelişim çağlarının belirlenmesinde sırasıyla %65.38, %66.01 ve %66.41 başarı oranı ile sınıflandırılmıştır. Kapalılık sınıflarında ise yüksek başarı World view 2 görüntüsünde tespit edilmiş olup toplam sınıflandırma başarısı %67.83 ve toplam kappa başarısı 0.6137 olarak belirlenmiştir. Orman alanlarının artmasıyla birlikte ağaç türü bazında denklemler kullanılarak hesaplanan karbon kapasitesinin de %24.80 oranında arttığı gözlenmiştir. Alanın konumsal değişimi incelendiğinde, ormanlık alanda parça sayısı değerinin artmasının yanında toplam ormanlık alan da artmıştır. En büyük parça indeksi (LPI) ve ortalama parça büyüklüğü de (MPS) artış göstermiştir. Bu sonuçlar ormanın daha bütünleşik alan ve konumsal yapıya kavuşturulmasıyla birlikte orman ekosisteminin dış etkilere karşı daha dayanıklı ve dirençli hale geldiğini göstermiştir.