Dağlık arazide inşa edilen orman yollarında yaklaşık maliyet ve hakediş değerlerinin irdelenmesi

Abstract

Orman yolları, orman işletmeciliğinin (ormancılık uygulamalarının) gerçekleştirilmesini sağlayan pahalı alt yapı tesisleridir. Ormanlarının çoğu dağlık alanlarda yer alan ülkemizde orman yollarının rasyonel olarak planlanması, modern orman işletmeciliği bakımından büyük önem taşımaktadır. Orman yolları inşasında yol yapım maliyetini en fazla etkileyen aşama kazı işleridir. Orman yol inşaatında kazı maliyeti, zemin sınıflarına ve yapılacak kazı miktarına göre farklılıklar gösterir. Orman yolları inşasından önce zemin sınıflarının tahmini ve kazı miktarının doğru tespit edilmesi maliyet hesaplamalarının doğru yapılması açısından son derece önemlidir. Ülkemizdeki ormancılık uygulamalarında ihale öncesi zemin sınıflarının tespiti kişisel tecrübe ve deneyimlerle gözlemsel olarak yapılmaktadır. Yolların ihale edilmesi ise Kamu İhale Kanununca (KİK) belirlenen teklif birim fiyat usulü ile yapılmaktadır. Bu durum ihale öncesi belirlenen yaklaşık maliyet değerleri ile iş bitimindeki hakediş değerleri arasında büyük farklar oluşmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada araştırma alanı olarak; Doğu Karadeniz Bölgesi'ndeki Artvin (36), Trabzon (23) ve Giresun (11) Orman Bölge Müdürlüklerinde 2003-2009 yılları arasında inşa edilen toplam 70 adet orman yolu seçilmiştir. Bu orman yollarına ait ihale öncesi ve sonrası evrakları incelenerek yolların yaklaşık maliyet ve hakediş değerleri karşılaştırılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde Excel ve SPSS programlarından yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda, özellikle yüksek eğimli alanlarda yaklaşık maliyet ile hakediş değerleri arasında önemli farklar olduğu tespit edilmiştir. Bu durum zemin sınıflarının gözlemsel metotlarla belirlenirken sağlıklı verilerin elde edilememesinden kaynaklanmıştır. Bu yüzden gözlem metodunun yerine jeofizik zemin etüdü yöntemlerinin kullanılması daha uygun olacaktır.