Dağ horozu (Tetrao mlokosiewiczi)'nun Posof yöresindeki üreme biyolojisi ve yaşam alanı kullanımı

Abstract

?Dağ horozu (Tetrao mlokosiewiczi)'nun Posof Yöresindeki Üreme Biyolojisi ve Yaşam Alanı Kullanımı?nın araştırıldığı bu çalışma, araştırma alanı olarak seçilen Ardahan ilinin, Posof ilçesindeki Sesödile Dağında (2438 m), 2005 yılı Nisan ayından, 2007 yılı Haziran ayına kadar, toplam 57 gün süren, 15 adet arazi gözlemi ile gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada, dağ horozunun, üreme dönemindeki ana aşamalar olan üreme gösterileri, çiftleşme, kuluçka, civciv çıkarma ve yavru büyütmenin ne zaman ve nasıl gerçekleştiği, bu aşamalarındaki yaşam alanı kullanımı ve popülasyonlarını tehdit eden başlıca etmenler ile alınması gereken tedbirlerin neler olabileceği araştırılmıştır. Araştırma sonucunda, dağ horozunun üreme döneminin Mart ayının son haftasında üreme gösterileri ile başlayıp, yavruların annelerini terk ettiği Eylül ayı sonuna kadar devam ettiği tespit edilmiştir. Üreme döneminde en yoğun üreme gösterileri, Nisan ayı sonunda başlamış, en yoğun civciv çıkışları ise Haziran ayında gerçekleşmiştir. Bu aşamaların başlangıcı ve devamı üzerindeki en önemli etkenin hava sıcaklığı ve hava durumu olduğu tespit edilmiştir. En önemli üreme gösterileri; özel alan sahiplenme, sıçrama, gösteri uçuşu, gösteri duruşu, dövüş, ses çıkarma ve kabul hareketidir. Üreme döneminin önemli aşamalarında, yaşam alanı olarak, hava durumu, besin ve bitki örtüsüne bağlı olarak genelde subalpin kesim başta olmak üzere, 1870-2420 m yükseltiler arasındaki ormanın üst kesimleri, subalpin ve alpin kesimleri tercih ettikleri tespit edilmiştir. Popülasyonlarını tehdit eden başlıca etmenler olarak ise, otlatma, çoban köpekleri, yaşam alanı tahripleri, insanların verdiği rahatsızlıklar, yumurta toplama, kaçak av, kar, dolu ve yırtıcılar olduğu tespit edilmiştir.