Doğu Karadeniz bölgesinde tıbbi bitkilerin pazarı üzerine bir araştırma

Abstract

Tıp alanındaki önemli gelismelere ragmen, insanlar zaman zaman sifayı dogada aramıs ve yüzyıllardır edindikleri deneyimler neticesinde tıbbi bitkilerin kullanımına hiç ara vermemislerdir. Özellikle sentetik ve kimyasal içerikli ilaçların, yan etkilerinin ortaya çıkısı tıbbi bitki kullanımını artırmıstır. Tıbbi bitkiler baharat ,ilaç sanayi, mesrubat, parfüm, sabun, sekerleme, kozmetik, dis macunu, çiklet, sifalı ve dinlendirici çay imalatı, esans, aroma, vb. gibi birçok alanda kullanılmaktadır. nsanların tıbbi bitkilere bu denli yönelisi, dünyada büyük bir pazar yaratmıstır. Bazı ülkeler tıbbi bitkilerin ticaretinden hiç de azımsanmayacak gelirler elde etmektedirler. Çalısma Dogu Karadeniz Bölgesi'nde toplam 27 adet aktar ve 170 müsteri ile yapılmıstır. 12 adet aktar ile Trabzon bölgenin tıbbi bitki ticaretinin merkezi konumundadır. Bölgedeki aktarların tamamı çok küçük isletmelerdir. Aktarların egitim seviyesi 9,5 yıldır ve Türkiye'de ki KOB'lerin egitim seviyesinin üstündedir. Aktarlarda ortalama 284 bitkisel ürün bulunmaktadır. Aktarlar en çok sattıkları 10 bitki türünü sıraladıklarında nane %14,2 ile birinci , kusburnu %12,5 ile ikinci ve ıhlamur %12,3 ile ilk üç sırada yer alıslardır. Müsterilerin egitim seviyesi 9,7 yıldır ve Türkiye'nin egitim seviyesinin üstündedir. Müsterilerin meslek gruplarına bakıldıgında %44,7 ile memurlar, %17,6 ev kadınları ve %11,8 ile esnaflar ilk üç sırayı olusturmuslardır. Müsterilerin %17,6'sı sindirim sistemi, %17,1'i solunum sistemi, %7,6'sı sinir sistemi rahatsızlıklarından dolayı aktarlara gittiklerini belirtmislerdir.Müsterilerin %69 fiyatları pazarlıksız kabul etmektedirler.Müsterilerin %42, 78'i satın aldıkları ürünlerde kullanım süresine dikkat ettiklerini belirtmistir. Bölgenin bitki kaynakları (botanik haritası) haritalandırılmalı, ticari degeri olan bitki türleri belirlenmeli ve envanter çalısması yapılmalıdır. Bölgenin en büyük üniversitesi konumundaki Karadeniz Teknik Üniversitesi'nin önderliginde ilgili kamu kurum ve kurulusları ile birlikte aktarlara sertifikalı egitim seminerleri düzenlenmelidir. Yerel yönetimler ve ilgili kurumlar aktarlara kanunda belirtilen sürelerde denetimlerde bulunmalı ve yeterli kosulların saglanması için çalısmalıdırlar.