Orman yol geçkilerinin belirlenmesinde coğrafi bilgi sistemlerinden yararlanma imkanları üzerine araştırmalar

Abstract

Orman yol ağlarının planlanması sırasında yol geçicilerinin belirlenmesi işlemi, bir çok faktörün değerlendirilmesini gerektirmektedir. Planlama için gerekli olan bu bilgiler değişik kaynaklardan ve değişik standartlarda elde edilmektedir. Veri kaynaklarının çok değişik olması bu verilerin etkili bir şekilde birlikte kullanılmalarında problemler oluşturmaktadır. Geleneksel yöntemler ile yapılan planlama çalışmaları sırasında gerek eşyükselti eğrili topoğrafik haritalar üzerinde yapılan çalışmalarda gerekse planlama için gerekli olan verilerin amenajman planlamarınında alınıp değerlendirilmesi işlemleri büyük bir iş yoğunluğu oluşturmaktadır. Bu çalışmada bu işlemlerin kolay bir şekilde yapılabilmesi için coğrafi bilgi sisteminden faydalanma amaçlanmıştır. Orman yolu geçicileri sayısal harita üzerinde, planlama birimi alanının her noktasına ulaşmayı sağlayacak bir şekilde hazırlanmıştır. Hazırlanan orman yolu geçicilerinden, en uygun çözümü oluşturan geçkinin seçilmesi amacıyla, diğer ormancılık disiplerinin de kullanabilecekleri bir veritabanı oluşturulmuştur. Bu amaçla, topoğrafik harita, amenajman planı haritaları ve araziden alman veriler, ayrı ayrı birer coğrafi bilgi sistemi katmam olarak sistemde yapılandırılmıştır. Ayrıca hazır veri olarak veritabanına girilen bu verilerden çeşitli coğrafi bilgi sistemi analizleri ile yeni veriler üretilmiş ve analizler sırasında kullanılmıştır. Uygulama alam olarak Ormanüstü planlama birimi seçilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda 107706 m. orman yolu planlanmıştır. Yol yoğunluğu 20.40 m/ha, yol aralığı 490 m ve işletmeye açma oram % 61.73 olarak gerçekleşmiştir. Bu yollar ile toplam 5278.27 ha ormanlık alanın 4923.27 ha'ı işletmeye açılmıştır. İşletmeye açılan bu alanlar üzerinde toplam 701 151.880 m3 ağaç serveti ve 14381.541 m3 artım olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma ile çağdaş planlama teknikleri kullanılmış, zaman ve iş gücünden büyük miktarlarda tasarruf sağlanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, ormancılık çalışmaları için en iyi çözümü oluşturacak sayısal değerleri veren, orman yol ağı planı hazırlamıştır.