Orman depolarında liebher 902 ile tomruk yükleme ve istiflemenin zaman verim ve masraf yönünden araştırılması

Abstract

Teknolojik gelişmenin insan hayatında en büyük etkisi, insanın hayat standardının yükseltilmesine yardımcı olması seklinde ortaya çıkmıştır. Bedensel olarak ağır ve güç olan islere karsı talep giderek azalmış, bu gibi islerin makine ile kısa samanda ve daha az maliyetle yaptırılması yönünde büyük gelişmeler kaydedilmiştir. Odun hammaddesinin üretimi isi ve onun bir parçası olan depolama faaliyetleri bedensel olarak ağır ve tehlikeli islerdendir. Orman depolarında özellikle yükleme ve istifleme isleri, gerek zaman ve masraf yönünden gerekse depolama faaliyetlerinin organizasyonu yönünden oldukça önemlidir. Bu çalışmada Doğu Karadeniz Bölge sinde bası orman depolarında, depolama faaliyetlerine ilişkin gözlem ve ölçmeler yapılarak değerlendirilmiştir. îs kısımlarına ilişkin zaman ölçümleri "devamlı çalıştırılan kronometre usulü" ile yapılmıştır. Liebher 902 ile istifteki kayın tomruklarının kamyonlara yüklenmesinde ortalama kamyon yükü 17.216 m3, ortalama tomruk çapı 50.4 cm., ortalama tomruk boyu 2.36 m. için ortalama zaman değerleri | hazırlık zamanı 4.4S dk CO. 26 dk/m3), saf yükleme zamanı 16.78 dk (0.98 dk/m3), yerleştirme ve düzeltme zamanı 2.19 dk (0. 13 dk/m3), kaçınılmaz zaman kayıpları 0.96 dk (0-06 dk/m3) ve bunların toplamı olan gerçek yükleme zamanı 24.41 dakika (1.43 dk/m3) olarak bulunmuştur (dağınık vaziyetteki tomrukların gerçek yükleme zamanı için bulunan değer %22 fazladır). Yükleme verimi ise; istiften yükleme durumunda 42.887 m3/saat5 dağınık tomrukları yükleme durumun da 34.344 m3/saat bulunmuştur. Liebher 902 ile istifteki ladin tomruklarının kamyonlara yüklenmesinde ortalama kamyon yükü 26.720 m3, ortalama tomruk çapı 56.0 cm., ortalama tomruk boyu 3.30 m. için ortalama zaman değerleri? hazırlık zamanı 5.73 dk (0.22 dk/m3), saf yükleme zamanı 19-04 dk CÖ.71 dk/m3), yerleştirme ve düzeltme zamanı 6.30 dk (0.23 dk/m3), kaçınılmaz zaman kayıpları 1.85 dk (0.07 dk/m3) ve bunların toplamı olan gerçek yükleme zamanı 32.92 dakika (1.23 dk/m3) olarak bulunmuştur. Yükleme verimi 48.674 m3/saat olarak hesaplanmıştır. Veriler- arasında araştırılan matemetik istatistik eşitliklerden gerçek yükleme zamanını en iyi açıklayan eşitlik; makinenin kaldırma kolunun bir yükleme işlevi için harcadığı zaman, kavradığı tomruk sayısı, bu tomrukların ortalama çapı ve ortalama boyunun ortak etkileşimi ile bulunmuştur. însan gücü ile ibreli tomrukların kamyonlara yüklenme sinde 1 işçinin verimi; yerden yüklemede 1.688 m3/saat, rampadan yüklemede 3.788 m3/saat olarak bulunmuştur. Liebher 902 ile ortalama çapı 52.8 cm., ortalama boyu 2.55 m. olan karışık cinste tomrukların istiflenmesinde orta lama zaman değerleri; hazırlık zamanı 0.24 dk/m3, saf istifleme zamanı 0.74 dk/m3, yerleştirme ve düzeltme zamanı 0.09 dk/m3 ve bunların toplamı olan gerçek istifleme zamanı i. 07 dk/m3 bulunmuş ve verim 56.052 m3/saat olarak hesaplanmıştır. însan gücü ile ibreli tomrukların istiflenmesinde 1 işçinin verimi i. 111 ro3/saat olarak bulunmuştur. Elde edilen bu sonuçlar, gerek kendi aralarında ve gerekse konu ile ilgili diğer araştırma sonuçları ile tartışılmış ve orman depolarında depolama faaliyetlerinin rasyonel olarak yapılmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.