Türkiye'de kızılçam (Pinus brutia Ten.) ve Sahil çamı (Pinus pinaster Ait.)'ndan asit-pasta ve oyma delik yöntemleriyle reçine üretimi ve terebentin analizi

Abstract

Reçine, kolofan ve terebentin verimi ve kimyasal bileşimi üzerine üretim yöntemi (asit-pasta ve oyma delik), bölge (Kocaeli, Yalova, Muğla ve Mersin), ağaç türü (Pinus brutia Ten., Pinus pinaster Ait.), ağaç çapı (26-30 cm, 32-36 cm ve 38 cm üzeri) ve yükseklik (0-100 m,100-200m, 200-300m, 300-400m ve 500-600 m) değişkenlerinin etkisi 2 yıl (2015-2016) araştırılmış, elde edilen terebentinler GC-MS ile analiz edilmiştir. Asit/pasta oranı, asit pasta yönteminde 1/9, oyma delik yönteminde 9/1 alınmıştır. Yükselti olarak Kocaeli'nden 3, Yalova'dan 2, Muğla ve Mersin'den 6'şar rakım seçilmiş, toplamda sahil çamından 375 ağaç ve kızılçamdan 540 ağaç üzerinde çalışılmıştır. Reçine ortalama verimleri, asit-pasta yönteminde, sahil çamı için 2015 ve 2016 verimleri sırasıyla Kocaeli'nde 1457-2042,4 gr/ağaç, Yalova'da 2200-2497,5 gr/ağaç, kızılçam için Muğla'da 448-615 gr/ağaç, Mersin'de 723-919 gr/ağaç, oyma-delik yönteminde ise, sahil çamı için Kocaeli'de 290 gr/ağaç iken kızılçam için Muğla'da 138.2 gr/ağaç ve Silifke'de 580 gr/ağaç olarak bulunmuştur. Sahil çamı, kızılçama göre daha yüksek reçine verimi vermiştir. Reçine verimi ağaç çapı arttıkça artarken, yükseklik artışıyla genel olarak azalmıştır. En fazla reçine verimi her iki tür ağaç için 0-100 metre yükseklikte ve 38 cm ve daha yüksek çap kademesinden elde edilmiştir. Oyma delik yönteminde verim, ağaç çapı ve yükseltiyle orantılı değişmemekte ve asit pasta yöntemine göre daha düşük, reçinesi daha temiz ve terebentin oranı daha yüksektir. Bu çalışma, ülkemizde sahil çamından reçine üretimi ile ilgili ilk araştırma çalışması özelliği taşımaktadır.