Kültür mantarı Pleurotus florida'nın lignoselülozik atık ve atıklar kullanarak kültivasyonu

Abstract

Pleurotus türleri (kayın mantarı) ülkemiz kültür mantarı yetiştiriciliğinde yeni bir türdür. Pleurotus türlerinin yetiştiriciliğinin kolaylığı ve maliyetinin düşük olması nedeniyle, ülkemizde büyük yatırımlara girmeden üretilebilecek bir mantar cinsidir. Bu tezde P.florida kültür mantarının lignoselülozik atık ve artıklar üzerindeki kültivasyonu konusunda çalışılmıştır. On denemeyi kapsayan araştırmada buğday sapı, mısır sapı, yabani ot, yonca, odun talaşı, fındık kupulası, findik yaprağı, kavak yaprağı, ıhlamur yaprağı, atık çay yaprağı ve atık kâğıt besin olarak kullanılmıştır. Yapılan denemelerin tümünde kompost hazırlığı için FAO tarafından önerilen yöntem uygulanmıştır. Ayrıca kompostlaştırma işleminde azotlu gübreler kullanılmıştır. Her bir deneme yaklaşık 1.5-2 ay arasında değişen bir süre zarfında tamamlanmış olup, elde edilen mantarların şapka çaplan ve sayılan, sap uzunlukları, bireysel ağırlıkları incelenerek değişik besin ortamlarının verim ve erkencilik üzerine etkileri tespit edilmiştir. P.florida kültür mantarının ilkbahar ve yaz aylarında yetiştirilmesinin verim açısından daha uygun olduğu, ve materyallerin birbirleriyle karışım halinde kullanılmaları sonucu verimin arttığı gözlenmiştir. Kompostlaştırma işleminin ve taze olarak yeterli miktarda miselin verim ve erkenciliği olumlu yönde etkilediği, özellikle atık kâğıt ve odun talaşı içeren karışımlardan elde edilen mantarların morfolojik özellikleri, verim ve bireysel mantar ağırlığı gibi parametreleri pozitif yönde artırdığı görülmüştür. Buna karşılık ot ve yonca esaslı karışımların hemen hemen tümünün olumsuz yönde etkilediği ve kontaminasyon riskini artırdıkları görülmüştür. Bu çalışma Doğu Karadeniz Bölgesi'nde atık olarak bol miktarda bulunan fındık kupulası, fındık yaprağı, mısır sapı, odun talaşı, atık çay yaprağı, buğday sapı gibi lignoselülozik materyallerin P.florida kültür mantarı yetiştiriciliğinde değerlendirilmesinin uygun olduğunu göstermiştir.