Bellek-mekân etkileşimi bağlamında Samsun Fuarı'nı anlamak

Abstract

Samsun Fuarı, sahip olduğu mekânsal pratikler ile ticari yaşamın yanında sosyal, kültürel hayatın gelişmesinde rol almış ve kentli kolektif belleğinde önemli bir yer edinmiştir. Ancak süreç içerisinde yaşanan toplumsal gelişmeler, tüm dünya kentlerinde olduğu gibi Samsun kentinin de hem fiziksel hem de kamusal anlamda dönüşmesine neden olmuştur. Mekânın toplumsal ilişki ağları ile bağlantılı sosyal bir üretim nesnesi olduğu kabulü ise bizleri kentli belleğinin ürettiği değerleri ve deneyimleri sorgulamaya götürmektedir. Bu çalışma bulunduğu dönem için sadece Samsun'un değil Karadeniz Bölgesi'nin de en büyük kamusal mekânı olan Samsun Fuarı'nın yaşadığı dönüşümü, bu dönüşümde etkili olan değişkenleri mekân ve bellek arasındaki ilişki üzerinden anlamayı amaçlamaktadır. Bu amaçla tez çalışması, mekân ve bellek ilişkisi üzerine temellenen kavramsal irdeleme ve kentli deneyimi üzerinden elde edilen verilerle Samsun Fuarı'nı değerlendirmeye alan bir çalışmadır. Çalışmada kent ve kentli belleği değişkenlerinin, 'kent toplumbilimine dayalı okuma' ve 'görüşme tekniği' aracılığıyla ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Değişen ekonomik, politik ve sosyo-kültürel gelişmelerin, günlük yaşamı ve buna bağlı olarak mekân üretimi üzerindeki etkisi fuar üzerinden ortaya koyulmuştur. Çalışma sonucunda, toplumsal dinamiklerin kamusal kullanımı da değiştirdiği ve buna bağlı olarak kentli belleğini besleyen sosyal değerleri etkilediği açığa çıkmıştır. Bu mekânın kentten kopuşu nedeniyle kolektif bellekte yıkımın olduğu, sürekliliğinin kesintiye uğradığı görülmüş ve zaman içinde değişen mekânsal pratiklere bağlı olarak bu yer için yeni bir bellek katmanının inşa edilemediği ortaya çıkmıştır.