Mimarlıkta sınıflama ve gruplama sınıflama sorunu: İstanbul beşlisi

Abstract

İstanbul Beşlisi (Türk Beşlisi) gruplaması ilk kez Uğur Tanyeli'nin A.D. Mimarlık dergisi 2000/12 sayısındaki makalesinde dile getirilmiştir. Bu yazı mimarlık ortamında pek çok tartışmaları da beraberinde getirmiştir. O dönem itibariyle bu gruplamaya itiraz eden, tartışan, savunan pek çok görüş dile getirilmiştir. İstanbul Beşlisi sınıflamasında adı geçen mimarların bir araya gelme kriterleri, geçmişte yapılan sınıflama ve gruplamaların irdelenmesi yoluyla tez kapsamında incelenecektir. Birinci bölümde mimarlık literatüründe yer alan mimari olguları sınıflama çeşitleri ele alınmıştır. Bu sınıflamaların altı başlık altında incelenmesi uygun görülmüştür. Bunlar; Maddenin Özü, Mimarinin Oluşumu, Mimarlık Tarihindeki Büyük Dönüşümlerin Nedenleri, Tarzları Birbirinden Ayıran Sınıflamalar, Tarihçiler ve Kuramcılar Sınıflaması, Mimarların Sınıflandığı Çalışmalar şeklindedir. Bu bölümde ayrıca, İstanbul Beşlisinin üyelerinin özgeçmişleri, tasarım felsefeleri, kendileri hakkında yapılan yorumlarla ilgili bilgiler verilmiştir. Ayrıca İstanbul Beşlisinin ortaya çıkış dönemini yansıtan 1980 sonrası Türkiye'deki mimarlık ortamı özetlenmektedir.İkinci bölüm olan Yapılan Çalışmalar bölümünde söz konusu mimarları değerlendirmek üzere mekansal analiz tabloları oluşturulmuş ve analiz tabloları yardımıyla İstanbul Beşlisi mimarlarının tasarımları değerlendirilmiştir. Üçüncü bölüm, Bulgular ve İrdelemeden oluşmaktadır. Bu bölümde tablolardaki veriler, bu verilerden ortaya çıkan grafikler ve İstanbul Beşlisi ile ilgili diğer değerlendirme tabloları ortaya konulmuştur. Sonuçlar ve Öneriler bölümü olan dördüncü bölümde ise elde edilen veriler değerlendirilerek sonuçlar ve yorumlara yer verilmiştir.