Türkiye'deki huzur evlerinde mekansal yaşam kalitesinin irdelenmesi

Abstract

Modern yaşam koşullarının zorlamasıyla geleneksel aile yapısının değişmesi, eş kaybı, sosyal güvencenin bulunmayışı ya da gelir düzeyindeki düşüş, yalnız yaşamaktan kaynaklı güvenlik sorunu vb. etkenler yaşlıların kendi evlerindeki yaşamlarını, tek başlarına sürdürebilmesini zorlaştırmaktadır. Dolayısıyla, kendi yaşıtlarıyla bir arada yaşamak, sosyal bir çevre edinebilmek, ev bakımı ve idaresi gibi sorumluluklardan kurtulmak, daha güvenli bir çevrede yaşamak ve bakım hizmetlerinden yararlanabilmek gibi sayısız nedenlerle huzurevleri birer yaşam alanı olarak tercih edilmeye başlanmıştır. Huzurevleri yaşlıların sosyal, psikolojik, ekonomik, sağlık ve günlük yaşamla ilgili gereksinimlerini karşılarken yaşam kalitelerini de doğrudan etkilemektedir. Bu bağlamda, çalışma kapsamında Türkiye'deki huzurevlerinde yaşayan yaşlıların yaşadıkları mekânların yaşam kaliteleri irdelenmektedir. Bu amaçla, literatür incelenerek yaşam kalitesinin belirlenmesine yönelik bir model geliştirmiştir. Model, nesnel-kişisel, nesnel-fiziksel, öznel-kişisel, öznel-fiziksel ve beklenti boyutu olmak üzere toplam beş bölümden oluşmaktadır. Geliştirilen model vasıtasıyla, huzurevi sakinlerinin psikolojik, ekonomik ve kültürel açılardan durum tespitleri yapılmış, huzurevi mevcut koşulları belirlenerek değerlendirilmiş, yaşlıların huzurevlerinden beklentileri ortaya konarak ve bu beklentilerin karşılanıp karşılanmadığı belirlenmiş, mekânsal düzenlemelerin ihtiyaca cevap verip vermediği araştırılarak huzurevindeki yaşam kalitesini etkileyen durumlar tespit edilmiştir.