Tarihi çevrelerde kentsel kimlik-değişiminin eşik analizi: Trabzon'da bir deneme

Abstract

Kentlerin oluşumu ve zamanla değişimi planlama kararları, koruma kararları ve uygulamaları ile doğrudan bağlantılıdır. Ancak değişim her ne kadar yadsınamayan bir süreç ise de, ölçüsü kentin genel karakterini bozmaya ve hatta yok etmeye başladığında çözümlenmesi zor sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu bağlamda, koruma-kimlik ilişkisi içinde, genelde bir kente özgü ayrıcalığın özelde tarihi çevrelerdeki sürekliliğin hangi sınırda kaybolacağını belirlemek amacıyla kuramsal ve deneysel olarak geliştirilen bu çalışma beş ana bölümden oluşmaktadır:Giriş bölümünde; amaç ve yöntem tartışılmıştır.Birinci bölümde; tarihi çevrenin sürekliliği açısından önemli olan kentsel kimlik kavramı, oluşumu ve değişimi tüm boyutlarıyla ele alınmış, insan-çevre etkileşimi incelenmiştir. İkinci bölümde; tarihi çevre özelinde ''Trabzon kenti kentsel sit alanları'' geleneksel sokak silüetini karakterize etmesi açısından geleneksel sivil mimariye ve sokaklara yönelik cephe etütleri geliştirilmiştir. Üçüncü bölümde; elde edilen tipolojilerden yararlanarak kentsel kimliği yansıtan bir sanal-geleneksel sokak silüeti oluşturulmuştur. Dördüncü bölümde; yıkıp benzerini yapmakla özdeşleşmiş bir koruma anlayışı ilesilüetin zaman içinde meydana gelebilecek görsel ölçütlere ?malzemeâ oran ve yükseklik?dayalı olası değişimleri üretilmiştir.Beşinci bölümde; tarihi çevrelerde kentsel kimlik değişiminin görsel çevre kalitesi açısından mimari ölçekteki kontrolüne yardımcı olmak amacıyla, silüetin değişim öncesive sonrası görünümleri kent insanı/kullanıcı grubu tarafından değerlendirilmiş ve nihayet değerlendirme verileri ile değişimin hissedilir ''eşik'' noktası belirlenmiştir. Son bölümde; sonuçlar ve öneriler sunulmuştur.