Mimari formun kavramsal analizi

Abstract

Broadbent (1973, 1988), mimari formu tasarlarken izlediği yollan; "pragmatik, tipolojik, analojik, sentaktik" olarak tanımlamaktadır. Bu çalışmada söz konusu tasarlama yaklaşımları ya da yollan, mimari formun analizinde başvurulan yaklaşımlardır. Bu çalışmada söz konusu form tasarlama ya da üretme yaklaşımlanna "ikonik tasarım" adı ile bir yenisi ilave edilmiştir. Söz konusu tasanm yaklaşımlan, mimari üç boyutlu formu oluştururken izlediği süreci açıklamakta yeterli fakat onu yorumlarken kullandığımız "kavramlan" açıklama da yetersizdir. Bu nedenle bu çalışmada; söz konusu yaklaşımlar, alt kavram kümelerine aynlmış ve mimari form eleştirel metinler aracılığı ile kavramsal olarak analiz edilmiştir. Böylece formun salt görünüşte kalan fiziksel özelliklerinin yanında anlamına ilişkin simgesel değerini de ortaya çıkarmak mümkün olmuştur. Bu anlamda çalışma, mimari formun anlatım olanaklarından yararlanılarak, kavramlar aracılığı ile analizine dayalı bir "yöntem" önerisidir. Yöntemi "kavramsallaştırmadır". Çalışmanın uygulama alanını, Cumhuriyet Dönemi Türk mimarlığı'nın son 50 yıllık periyodu içinden seçilen örnekler oluşturmaktadır. Çalışma 6 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; giriş ve konuya yaklaşım, çalışmanın amacı ve bu çalışmanın uygulama alam olarak belirlenen Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarlığı'nın son elli yıllık periyodunun on' ar yıllık dönemler açısından incelenmesi ye almaktadır. Mimarlıkta form olgusunu; fiziksel özellikleri ve anlam değerleri açısından tanıtma, mimari formu oluşturan yaklaşımlara açıklık getirme ve mimari formun çözümlenmesine ilişkin literatüre dayalı bilgiler de bu bölüm içinde yer almaktadır. İkinci bölümde; yapılan çalışmalar yer almaktadır. Bu bölümde ilk olarak mimari formun kavramsal analizi üzerinde durulmaktadır. Sonraki bölümler ise yöntemin kurgulanması, örneklerin belirlenmesi ve analizine aynlmıştır. Üçüncü bölümde; bulgular yer almaktadır. Bu bölüm aynı zamanda yöntemin üçüncü aşamasını oluşturan değerlendirme aşamasıdır. Dördüncü bölümde; kavramlann, göstergebilim (semiology) kaynaklı değerlendirmesi yer almaktadır. Beşinci bölümde; sonuçlar ve öneriler yer almaktadır.