Türkiye'de ticari açıklığın CO2 emisyonu üzerindeki etkisinin Çevresel Kuznets Eğrisi Yaklaşımı ile tespiti : Fourier ADL Eşbütünleşme Testi

Abstract

Sera gazı emisyonlarının dolaylı ve doğrudan etkileyici unsurları incelendiğinde doğrudan etkileyici unsurlar içerisinde yer alan karbondioksit (CO2) emisyonunun çevre kirliliği ve iklim değişikliği üzerinde önemli etkisi bulunmaktadır. CO2 emisyonu ise büyük oranda insani faaliyetlere bağlı olarak meydana gelmektedir. Sanayi Devrimi ile küresel ölçekte üretim seviyelerinde ciddi artışlar yaşanmıştır. 1980 sonrası neoliberal ekonomi politikalarına ve küresel entegrasyona uyum sürecine dahil olan Türkiye'nin ticari faaliyetleri yeniden şekillenmiştir. Gelişmekte olan ülke statüsündeki Türkiye'nin gelişmiş bir ülke statüsüne ulaşmasında ekonomik büyüme amacıyla hareket etmesine bağlı olarak CO2 emisyonunda 1980 öncesi sürece nazaran artışlar görülmektedir. Ticari açıklığın CO2 emisyonu üzerindeki etkisi 1980-2018 dönemi yıllık verileri baz alınarak Fourier Eşbütünleşme testi ve Tam Düzeltilmiş En Küçük Kareler (FMOLS) yöntemi ile tespit edilmiştir. Aynı zamanda Çevresel Kuznets Eğrisinin tahmininde kullanılan kişi başına düşen CO2 emisyonu, kişi başına düşen Gsyih, şehirleşme ve ticari açıklık değişkenleri arasında nedensellik ilişkileri Granger Nedensellik, Toda ve Yamamoto Nedensellik, Fourier Granger Nedensellik, Fourier Toda ve Yamamoto Nedensellik ve Kesirli Fourier Toda ve Yamamoto Nedensellik testleri vasıtasıyla belirlenmiştir. Fourier Eşbütünleşme testi sonuçlarına göre değişkenlerin eşbütünleşik olduğunu ortaya koymuştur. Yapılan FMOLS tahmini ise Çevresel Kuznets Eğrisi hipotezinin 1980-2018 döneminde Türkiye'de geçerli olduğunu göstermiştir. Ayrıca ticari açıklık değişkeninde meydana gelecek olan %1'lik bir artış CO2 emisyonu üzerinde %0.03, kişi başına düşen GSYİH 'da 1'lik bir artış CO2 emisyonu üzerinde %2.82 ve şehirleşmede meydana gelecek %1'lik bir artış CO2 emisyonu üzerinde %0.59 oranında artış yaratmaktadır. Kesirli Frekanslı Fourier Toda ve Yamamoto Nedensellik testi bulgularına göre şehirleşmeden kişi başına düşen GSYİH 'ya ve ticari açıklıktan şehirleşmeye doğru tek yönlü nedensellik bulunmuştur.

When the indirect and direct factors of greenhouse gas emissions are examined, carbon dioxide (CO2) emissions, which is among the direct impact factors, has a significant effect on environmental pollution and climate change. CO2 emissions are largely due to human activities. With the Industrial Revolution, serious increases were experienced in production levels on a global scale. After 1980, Turkey's commercial activities, which were included in the process of adapting to neoliberal economic policies and global integration, were reshaped. There is an increase in CO2 emissions compared to the period before 1980, depending on the fact that Turkey, which is in the status of a developing country, acts with the aim of economic growth in reaching the status of a developed country. The effect of trade openness on CO2 emissions was determined by Fourier ADL Cointegration test and Fully Modified Ordinary Least Squares method based on annual data for the period 1980-2018. At the same time, causality relationships among the variables used in the estimation of the Environmental Kuznets curve were determined by the tests of Granger Causality, Toda and Yamamoto Causality, Fourier Granger Causality, Fourier Toda and Yamamoto Causality and Fractional Fourier Toda and Yamamoto Causality tests. Fourier cointegration test results revealed that the variables were cointegrated. The FMOLS estimation, on the other hand, showed that the Environmental Kuznets curve hypothesis was valid in Turkey during the 1980-2018 period. In addition, by 1% increase in the trade openness variable creates a 0.03% increase in CO2 emissions, by 1% increase in per capita GDP creates a 2.82% increase in CO2 emissions and by 1% increase in urbanization creates a 0.59% increase in CO2 emissions. According to the Fractional Frequency Fourier Toda and Yamamoto Causality test findings, one-sided causality running from urbanization to GDP per capita and from trade openness to urbanization was found.