Rize–İkizdere–Dereköy geleneksel konutları incelemesi ve Asım Ekşi konutu restorasyon önerisi

Abstract

Doğu Karadeniz Bölgesi'nin tarihsel süreçler boyunca oluşturulmuş özgün bir yapı kültürü vardır. Günümüze kadar özgünlüğünü korumayı başaran sınırlı sayıdaki özgün mimari kültür örnekleri ilgili mevzuatların yetersiz oluşu, ilgisizlik, cehalet ve yanlış politikalar nedeniyle tehlike altındadır. Çalışma kapsamında yürütülen alan çalışmasının gerçekleştirildiği Rize İli İkizdere İlçesi'ne bağlı Dereköy Köyü, bölge kırsalının özgün malzeme ve yapım sistemlerini yansıtan yörenin en iyi korunmuş kırsal mimari örneklerini barındırmaktadır. Büyük bir kısmı afete maruz saha içerisinde kalan Dereköy Köyü'nün özgün kırsal mimari örnekleri afet riskinden dolayı yok olma tehdidiyle karşı karşıyadır. Doğu Karadeniz konut kültürünün özgün örnekleri olan alandaki 15 ev; malzeme, yapım tekniği ve plan tipolojisi açısından incelenerek karşılaştırmalı çalışmalar sonucunda bu konutların özgünlükleri irdelenmiş ve belgeleme çalışması yapılmıştır. Restorasyon önerisi getirilen Asım Ekşi Evi Dereköy Köyü'nde tescil kapsamına alınan tek örnektir. Yapı özelinde yapılan detaylı tespit ve belgeleme çalışmaları, alandaki diğer konutlar için de örnek oluşturmaktadır. Yapıda tespit edilen hasarlar, bozulmalar ve bu yönde yapılan müdahale ve işlev önerisi yöredeki pek çok geleneksel konut için örnek oluşturmaktadır. Ayrıca Kültür Mirasının Korunmasında "Risklere Hazırlık" Kavramı kapsamında bölgenin afet profili belirlenerek bu yönde önerilerde bulunulmuştur.