Geleneksel kırsal mimaride ekolojik tasarım ilkeleri:Artvin-Ardanuç köyleri

Abstract

Hızlı nüfus artışı ve kentleşmenin yanı sıra insanların konfor koşullarını sürekli geliştirme talebi üzerine üretimdeki artış ve doğal kaynakların sınırsızca tüketilmesi gibi birçok nedenden dolayı dünyamızda çevresel sorunlar yaşanmaktadır. Bu çevre sorunlarına çözüm olarak ekoloji kavramı ve mimaride ekolojik tasarım gündeme gelmiştir. İnsan ve doğa uyumuyla şekillenen geleneksel kırsal mimari; yerleşim özellikleri, bina formu, mekân organizasyonu, bina kabuğu, malzeme seçimi gibi pek çok konuda ekolojik değer taşımaktadır. Bu çalışmada Artvin'in ılımlı kuru iklim özellikleri görülen Ardanuç ilçesinin kırsalında bulunan geleneksel evler ele alınarak incelenmiştir. Amaç, bu kırsal evlerin ekolojik özelliklerinin değerlendirilmesi, olumlu taraflarının ortaya çıkarılması ve geleneksel kırsal evlerin günümüzde de sürdürülebilirliğini sağlayacak çözüm önerilerinin oluşturulmasıdır. Bu amaçla rakımları; 500-1000 m arası, 1000-1500 m arası ile 1500 m ve üzeri köyler olmak üzere üç gruba ayrılan ve nüfusu yüz kişiden fazla olan 10 köyden, Ardanuç ilçesinin geleneksel kırsal mimarisini oluşturan özelliklere sahip 16 ev belirlenmiştir. Bu evler oluşturulan tablolar ile ekolojik tasarım ilkeleri bağlamında analiz edilerek değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda; Ardanuç geleneksel kırsal evlerinin; bulunduğu ılımlı-kuru iklim bölgesinin özelliklerini dikkate alarak doğayla uyumlu şekilde tasarlandığı, bu açıdan ekolojik özellikler sergilediği ancak mevcut kırsal dokunun çeşitli nedenlerle bozulmaya başladığı görülmüştür. Bu bağlamda özgün ahşap yapıyı bozmadan yörede bulunan malzemelerle, geri dönüşü olabilen doğal tasarımlarla, en az düzeyde müdahaleler yapılarak doğayla ve insanla uyumlu Ardanuç geleneksel kırsal evlerinin günümüz ihtiyaçlarına uygun, yaşanabilir ve sürdürülebilir olması sağlanmalıdır.