Akçaabat Çarşı Bölgesi'nin 1950 sonrası fiziksel değişimi

Abstract

Canlı birer organizma olan kentler tarihsel süreç içerisinde sürekli bir değişim süreci yaşamaktadır. Kentsel değişim yaşanırken, işlevsel ve kullanım yoğunluğu değişen kentlerin birçoğunda doğal yapı bozulmakta, birçok tarihi miras kaybolup gitmektedir. Ancak, her kent bünyesinde geçmişe dair izler bırakmakta ve bu izler değişim tabakaları halinde o kentin bilinçaltlarını ve belleklerini oluşturmakta, kentin geçmişi hakkında ipuçları vermektedir. Geçmişte önemli bir liman kenti olan Akçaabat kenti; hızlı kentleşme, düzensiz yapılaşma, Karadeniz Sahil Yolu ve beraberinde yapılan dolgular sonucu kıyılarının tahribata uğraması gibi nedenler sonucunda sorunlu bir kentsel değişim süreci yaşamıştır. Bu çalışmada, Akçaabat'ın kent merkezini oluşturan Çarşı Bölgesi'nde yaşanan fiziksel değişim, yer yer sosyal, kültürel ve ekonomik bileşenlere de değinilerek, üç ayrı dönemde 1950, 1980, 2000 yılı ve sonrası olarak incelenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, çalışmanın amacı ve kapsamı, yöntemi tanımlanmış, Akçaabat hakkında genel bilgilere ve Türkiye'de yaşanan kentsel değişim sürecine yer verilmiştir. İkinci bölümünde, yapılan çalışmanın modeli, çalışmanın yöntemi ve çalışma alanının seçimi ve sınırları açıklanmış, literatür ve arşiv araştırmalarından elde edilen veriler doğrultusunda sözlü tarih çalışmaları ile karşılaştırmalar yapılarak bölgenin üç ayrı döneminin fiziksel durum tespiti yapılmıştır. Üçüncü bölümde elde edilen bulgular doğrultusunda Çarşı Bölgesi'nin 1950'den günümüze kadar kentsel değişim süreci hakkında analiz ve değerlendirmeler yapılmıştır. Dördüncü bölümde elde edilen bulgular ve analizlerin değerlendirmeleriyle ortaya çıkan sonuçlar açıklanmış, bölgeye katkı sağlayabilecek bu çalışmanın devamı ve tamamlayıcısı olabilecek çalışma konuları önerileri sunulmuştur.