Montessori metodu'nun eğitim mekanlarına yansıması üzerine kavramsal bir analiz

Abstract

Eğitim, tarihin her anında ve tüm toplumlarca önemli kabul edilmiş, her toplum kendi insan yetiştirme yöntemi konusunda çeşitli görüşler ortaya koymuştur. Eğitime ve insan yetiştirme yöntemine verilen bu önem, 'geleneksel eğitim sistemi' olarak tanımlanan katı, tekdüze ve öğretmen merkezli eğitim anlayışının eleştirilmesine ve eğitim alanında alternatif arayışlara gidilmesine neden olmuştur. Geleneksel eğitim sistemine tepki olarak ortaya çıkan alternatif eğitim metotları, özgürlükçü, çocuk odaklı, deneysel öğretimi esas alan ve her çocuğu ayrı bir birey olarak kabul eden yaklaşımlardır. Bu alternatif eğitim yaklaşımlarından biri olan Montessori Metodu ise, çocuğa maksimum bağımsızlık veren, eğitim ilkelerini sadece eğitim yöntemine değil, çocuğun fiziksel çevresine de yansıtan ve eğitimdeki en güçlü ilişkinin çocuk ile ortam arasında kurulduğunu savunan bir yaklaşım olmasıyla dikkat çekmektedir. Montessori Metodu'nun temel ilkelerinin kavramlaştırıldığı tez kapsamında, oluşturulan kavramların mekan örgütlenmesi üzerindeki etkilerinin ve yansımalarının kavramsal analiz yoluyla irdelenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla, öncelikle alternatif eğitim yaklaşımları tanımlanmış, ardından Montessori Metodu'nun bu yaklaşımlardan farkı ortaya konulmuştur. Metodu oluşturan "öğretmen, çocuk, materyal ve hazırlanmış çevre" başlıkları açıklandıktan sonra metodu tanımlayan kavramlar belirlenmiştir. Bu kavramlar, görsel, yazılı ve çizili belgelerine ulaşılabilen 15 Montessori Okulu üzerinden analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, metodu tanımlayan kavramların fiziksel mekana; "öğrenme sokağı, öğrenme bahçesi, eklemlenmiş alanlar, antropometrik tasarımlar ve özelleşmiş alanlar" oluşturacak biçimde yansıdığı tespit edilmiştir.