Çağdaş Türk mimarlığı kimlik arayışı sürecinde eklektik eğilimler

Abstract

Çalışma giriş ' le birlikte dört bölümden oluşmaktadır. Bunlardan sonra, bölümlerin derlenip toparlandığı yorum ve çıkarımlardan oluşan sonuç bölümü yeralmaktadır. Giriş bölümünde, kimlik arayışı çabasının evrensel mimarlık boyutundaki önemine, genel mimarlık geçmişinden özet le örnekler alınarak, değinilmektedir. Türk mimarlığının da artan ilişkiler sonucu bu gelişmelerden uzak kalamayacağı vurgulanmakta, ayrıca ülkemizde oluşan toplumsal ortam ve fizik sel çevrenin de bu tür bir gelişmeyi davet eder nitelikte ol duğundan sözedilmektedir. Daha sonra çalışmada izlenen yol belirtilerek bölüm sonlanmaktadır. Birinci bölümde, öncelikle modern mimarlığın tutarsızlık ları, oluşturduğu karşı tepkiler ve alternatif akımlardan söz edilmektedir. Bu bağlamda tüm dünyada giderek tepki alan, modern mimarlık ve modern mimarlık kavramlarının, ülkemizde bilinçsizce ve fazla irdelenmeden kullanılmasıyla oluşturdu ğu genel görünüm ortaya konmaktadır. Tüm bunlara hızla deği şen dengesiz nüfus dağılımının fiziksel çevre açısından kent lere getirdiği olumsuz yüklerin eklenmesiyle ve ülkemizde de haklı olarak oluşan, özgün kimlik yaratma kaygılarından, bu kaygıların özgün kimlik yaratma süreci içerisinde somutlaştırdıkları eğilimlerinden sözedilmekte, Türk mimarlığının genel görünümüyle birlikte, o Süregiden Uluslararası Stil o Aynen taklit - Doğrudan Revivalizm - Neovernakular o Eklektisizm - Türk-Osmanlı Eklektisizmi-III- - Uluslararası Eklektislzm - Bölgesel Eklektislzm - Populist Eklektisizm - Metafor ve Metafizik Benzetmeler o Geç Modern şeklinde sınıflanmaktadır. îkinci bölümde, yakın dönem Türk mimarlığının geçirdiği, Ulusal dönemler olarak da adlandırılabilen, eklektik dönemler, oluşum koşulları ve biçimsel özellikleriyle birlikte irdelenmekte, özellikleri örneklerle belirtilmektedir. Yine bu bölüm de Türk mimarlığının geçirdiği eklektik-Ulusal-dönemlerin toplumsal olaylarla ilişkisi ortaya konmaktadır. Çalışmanın üçüncü bölümünde evrensel mimarlık geçmişi, eklektik dönemlerinden örnekler verilerek, eklektik dönemle rin oluşumundaki toplum etkeni ortaya konmakta, bu ilişki sonucu zaman zaman eklektik dönemlerin evrensel mimarlık düzeyinde de, toplumsal değişim ve çalkantılara bağlı olarak, gündeme geldiği vurgulanmaktadır. Bu bağlamda, modern mimar lığa tepki olarak oluşan Post modern mimarlık akımına örnekleriyle değinilmektedir. Bölümün sonlarına doğru, oluşan uygun ortamın da yardımıyla, bu akımın ülkemizdeki yansımalarına yer verilmekte, değişik kaynak ve kişilerin görüşleri sunulmakta, ve bunlar bir saptama çalışmasıyla desteklenmektedir. Sonuç olarak, Eklektik eğilimlerin toplumsal siyasi, ekonomik çalkantıların yoğun olduğu tarihlerde ortaya çıktığı, Türk mimarlığında gerçekten bir kimlik bunalımı yaşandığı ve bunun uygulamalara yansıyarak çıkış yolları arandığı belirtilmektedir. Dağınık ve kuralsız bir biçimde üretilen uygulamalar çalışma süreci içerisinde sınıflanarak özgün Türk mimarlığı oluşma süreci için anahtar seçenekler şeklinde ortaya konmakta, bundan sonraki araştırmacılar ve mimarlar tarafın dan görsel kullanıcı olan halk' la birlikte somut bir alan çalışmasıyla sorgulanarak değerlendirilmesi önerilmektedir.