Okyanus ortası sırt ve yitim zonlarındaki kısmi ergime, ergiyik-peridotit etkileşim süreçleri ve okyanusal kabuk oluşumu: Aladağ ofiyoliti (Adana, Güney Türkiye)

Abstract

Türkiye'nin güneyinde doğu Toroslar'da yüzeyleme veren Aladağ ofiyoliti, tabandan tavana doğru manto peridotitleri, ultramafik kümülatlar, mafik kümülatlar ve izotrop gabrolarla temsil edilmekte olup, bu kayaçlar yer yer mafik daylar tarafından kesilmektedir. Manto peridotitleri jeokimyasal özelliklerine göre abisal (Grup-1) ve yitim (Grup-2) peridotitleri olarak iki gruba ayrılmıştır. Grup-1 manto peridotitleri yüksek modal klinopiroksen bollukları, tüm kayaç ve klinopiroksen ağır Lantan Grubu Element (LGE) içerikleri ve düşük spinel Cr# değerleri (13-47) ile temsil edilir. Tüm kayaç ağır LGE desenleri, bu kayaçların yaklaşık %5-18 arasında değişen susuz kısmi ergime kalıntıları olduğunu göstemektedir. Buna karşılık, Grup-2 manto peridotitleri Grup-1 örneklerine göre daha düşük modal klinopiroksen bollukları, tüm kayaç ve klinopiroksen ağır LGE içerikleri ve yüksek spinel Cr# değerleri (44-74) ile temsil edilmekte olup, %33'lere ulaşan daha yüksek kısmi ergime derecelerini yansıtırlar. Zenginleşmiş tüm kayaç ve klinopiroksen hafif LGE ve Büyük İyon Çaplı Element (BİÇE) içerikleri, Grup-2 örneklerinin yitim zonlarındaki tüketilmenin yanı sıra akışkan/ergiyikler ile hem kriptik hem de modal metazomatizmaya uğradığını göstermektedir. Söz konusu bu veriler, kabuksal kesim altındaki litosferik mantonun oldukça heterojen mineralojik ve jeokimyasal bileşimine sahip olduğunu göstermektedir.