Giresun yöresindeki sülfürlü maden sahalarından kaynaklı ağır metal kirliliğinin ve sağlık risklerinin değerlendirilmesi

Abstract

Çalışma alanı, Doğu Karadeniz metalojenik kuşağı içinde yer alır. Bu kuşak, çok sayıda sülfürlü maden içermesi bakımından önemlidir. Bu bölgedeki madenlerin çoğu, uygun çevre yönetimi olmadan kapatılmış ve terkedilmiştir. Bu maden sahaları, metal kirliliğinin oluşabileceği ve çok miktarda ağır metalin serbest kaldığı alanlardır. Bu çalışma, Giresun ilinde terkedilmiş Eseli (Görele), Harköy (Tirebolu) ve İsrail (Tirebolu) sülfürlü madenlerin çevresindeki ağır metal konsantrasyonlarını ve onların sağlık üzerindeki etkilerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma kapsamında toprak, su, dere sedimanı ve fındık örnekleri toplanarak analiz edilmiş, herhangi bir kirliliğe maruz kalmadığı düşünülen kontrol sahası (Kovancık) ile kıyaslanarak ağır metal kirliliğine maruz kalan sahalar ortaya çıkarılmıştır. Ağır metallerin ölçülen bu konsantrasyonları, daha sonra sağlık riskine ait hesaplamada kullanılmıştır. Arsenik, Cd, Cu, Fe, Mo, Pb ve Zn'ye ait en yüksek konsantrasyonlar, maden atık sahası çevresinden toplanan su, dere sedimanı ve topraklarda bulunmuştur. Fındık örnekleri, kontrol sahasına kıyasla yüksek düzeyde Cu, Pb, Zn ve Mo içerir. Yetişkinler ve çocuklar için en yüksek sağlık riski, Eseli maden sahasında bulunmuştur. Eseli sahasında, risk düzeyine olan katkıları bakımından birincil maruziyet sulardan oral yoldan alım olup, riskin çoğu As, Cd, Pb, Cu ve Zn kontaminasyonuna bağlıdır. As elementine ait en yüksek ortalama Kanser Risk değeri, Eseli'de hesaplanmıştır. Ancak As elementi, tüm sahalarda önemli bir problem kaynağıdır.