Doğu pontidler'deki (KD Türkiye) jura volkanitlerinin petrolojisi ve düşük sıcaklık- basınç metamorfizması

Abstract

Doğu Pontidler'de yüzeylenen Jura volkanitlerinin volkano-stratigrafisi ortaya koyularak mineralojisi, petrografisi, jeokimyası ve izotop kimyası incelenmiş, volkanitleri oluşturan magmanın oluşumu modellenmiştir. Volkanitlerin oluşumlarını takiben uğramış olduğu alterasyonun mineralojik özellikleri belirlenmiştir. İncelenen volkanitler toleyitikten kalk-alkalene doğru değişen jeokimyasal bir karaktere sahiptir ve plajiyoklas+Fe-Ti oksitler±klinopiroksen±amfibol minerallerinden oluşur. Bu mineral birlikteliğine ilaveten albit, k-feldspat, kalsit/dolomit, klorit, prehnit-pumpelleyit, epidot, sfen, ikincil Fe-Ti oksitler, zeolit ve kil mineralleri bol miktarda ikincil olarak gözlenmektedir. Normal OOSB'ye göre normalize edilmiş iz element yönsemelerinde Rb, Ba, Th ve U'ca zenginleşme, yüksek alan enerjili elementlerce fakirleşme görülür. Volkanitlerde negatif Ta-Nb ve Ti anomalisi ile pozitif Pb anomalisi belirgindir. Volkanitlerin (La/Lu)N oranları 1.87 ila 12.46 arasında değişir. İncelenen örneklerin 170 my'a göre hesaplanan 87Sr/86Sr(i) değerleri 0.704538 ile 0.706023, 143Nd/144Nd(i) değerleri 0.512403 ile 0.512605, 206Pb/204Pb(i) değerleri 17.739 - 18.608, arasında değişmektedir. Bu izotop değerleri güncel volkanik yaylarla büyük benzerlik gösterirler. Volkanitleri oluşturan magma, metasomatizmaya uğramış manto kaması spinel peridotitlerinin bölümsel ergimesi sonucu oluşmuştur. Volkanitler deniz suyu alterasyonu, hidrotermal alterasyon, gömülme metamorfizması ve dokanak metamorfizması geçirmiştir. Mineral parajenezleri çalışılan volkanitlerin üst zeolit fasiyesi ile prehnit-pumpelleyit fasiyesinde metamorfizmaya uğradığını gösterir.