Güzelyayla (Maçka-Trabzon) porfiri Cu-Mo cevherleşmesinin jeolojik yerleşimi ve jeokimyası

Abstract

Bu çalışmada, Doğu Pontid Kuzey Zonu'nda yer alan Zigana-Hamsiköy (Trabzon) yöresindeki litolojik birimlerin stratigrafik konumları, petrografisi ve petrokimyasal özel likleri incelenmiştir. Ayrıca inceleme alanı içinde yer alan Güzelyayla porfiri Cu-Mo cevherleşmesinin mineralojik ve jeokimyasal verileri elde edilerek çeşitli yorumlara ve sonuçlara gidilmiştir. İnceleme alanında tabanı, Jura yaşlı bazalt, andezit, diyabaz ve bunların spilitleşmiş ürünlerinden oluşan Pontid Alt Bazik Karmaşığı oluşturmaktadır. Bu birimin üzerine Ber- diga Formasyonu olarak tanımlanan kristalize kireçtaşları gelmektedir. Bu kayaçları uyumsuz olarak üstlediği iddia edilen Senoniyen yaşlı Bekçiler Formasyonu, cevher minerali içeren Cevherli Dasit' lerle mineralleşme içermeyen Dikkaya Dasiti'nden oluşmuştur. Senoniyen yaşlı Hamsiköy Tortul-Vol- kanik Karmaşığı bazalt, andezit lav ve piroklastikleriyle, bu kayaçlar içinde ara seviye olarak izlenen volkano-tortul kayaçlardan ibarettir. Zigana Granitoyidi, üst Kretase sonra sında tüm bu birimleri keserek sokulum yapmıştır. Yörenin en genç birimleri dasit ve mikrogranit dayklarıyla, güncel ola rak oluşmaya devam eden travertenlerdir. Pontid Alt Bazik Karmaşığı' na ait kayaçlar genelde tole- yitik kalk-alkalen geçişli ve ada yayı ortamını belirtir karakterdedir, üst Kretase yaşlı dasitik ve bazaltik volkanik kayaçlar da yitim zonlarında oluşan kalk-alkalen nitelikteki kayaçlardır. Zigana granitoyidi, I tipinde ve kalk-alkalen özellikte olup, olgunlaşmakta olan bir adayayı ortamını ka- rakterize eder. Yöredeki granit sokulumuna bağlı olarak gelişen hidro- termal olaylar sonucunda porfiri tipteki Güzelyayla Cu-Mo cevherleşmesi oluşmuştur. Pontid Alt Bazik Karmaşığı ve Zi gana granitoyidi içindeki kuvarslı mikrodiyoritler içinde gelişen maden yatağı stokvörk ve saçınım şeklinde yerleşmiş tir. Potassik, fillik ve propilitik ayrışma zonları izlenen yatakta arjilik kuşak gelişmemiştir. Güzelyayla porfiri Cu- Mo yatağı mezotermal karakterde olup, 280-460 °C arasında oluşmuştur. Jeokimyasal arama ve sondaj verileri karşılaştırıldığın da topraktaki bakır anomalilerinin cevherli zonlar için veri taşımadığı, buna karşın molibden anomalilerinin yüksek tenör- lü zonları gösterdiği tesbit edilmiştir. Çalışma sonucunda Doğu Karadeniz Bölgesi porfiri tipteki Cu ve Mo cevherleşmeleri için bölgesel stratigrafik, petrog rafik, mineralojik, jeokimyasal ve petrojenetik özellikler belirlenmiştir.