Tunçbilek lavvarı ince atıklarından yağ aglomerasyonu yöntemiyle kömür kazanımı

Abstract

Petrol ve doğalgaz rezervleri yok denecek kadar az olan ülkemizin sahip olduğu en önemli yerel kaynak kömürdür. Kömür rezervlerimizin büyük bölümünü kalitesi düşük linyitler oluşturmaktadır. Bu sebeple linyitlerimizin birçoğu lavvarlarda temizlenerek kaliteleri artırılmaktadır. Lavvarlarda, kömürün ince fraksiyonu (-500 µm) etkin bir şekilde temizlenememekte ve atık barajlarına gönderilmektedir. Bu durum, önemli bir enerji kaynağı olan kömürün kaybedilmesine yol açtığı gibi çevresel kirliliğe de sebep olmaktadır. Bu çalışma kapsamında Türkiye'deki lavvarlardan biri olan Tunçbilek lavvarı ince boyutlu atıklarından, atık yağın bağlayıcı olarak kullanıldığı yağ aglomerasyonu yöntemiyle kömürün kazanılması amaçlanmıştır. Çok sayıda parametre aglomerasyon işleminde değişken olarak incelenmiş, çeşitli tuzların ve sürfaktantların performans üzerindeki etkileri belirlenmiştir. Ayrıca aglomerat kazanım yöntemi olarak eleme yerine flotasyon da kullanılarak her iki yöntemin performansı karşılaştırılmıştır. Şlam uzaklaştırma yapılmadan atıklardan başarılı bir şekilde kömür kazanılamadığı anlaşılmış, şlamı atılmış atıklardan %31,8 kül içerikli kömür %47,6 organik malzeme verimi ile kazanılmıştır. Tuzlar kullanıldığında %30,8 kül içerikli kömür elde edilmiş, organik malzeme verimi %63,9'a yükselmiştir. Sürfaktantlar kullanıldığında daha küllü kömür (%41) %63 organik malzeme verimiyle kazanılmıştır. En başarılı sonuç aglomerat kazanımında elekler yerine flotasyon kullanıldığında elde dilmiş, %30,5 küllü temiz kömür %92 organik malzeme verimi ile kazanılmıştır.