Siyanür liçi çözeltilerinden metallerin çöktürülmesi ve siyanürün geri kazanımı

Abstract

Cevherlerden altın/gümüş kazanımında en yaygın olarak kullanılan siyanür liçi yöntemi, seçimli bir yöntem değildir. Cevherde bulunan bazı bakır, çinko gibi mineraller de siyanür liçi koşullarında çözünerek siyanür tüketimini arttırmaktadır. Metallerin çözünmesi ve yüksek siyanür tüketimi liç ve çözelti saflaştırma/kazanım süreçlerinde teknik ve ekonomik sorunlara yol açmaktadır. Yüksek siyanür tüketimine neden olan cevherlerden siyanürün geri kazanımı büyük önem taşımaktadır. Mevcut endüstriyel siyanür geri kazanımı proseslerinin olumsuz yönlerini dikkate alarak, bu çalışmada endüstriyel uygulama potansiyeli olan etkin, yeni ve alternatif bir yöntemin geliştirilmesini öngörülmüştür. Önerilen yöntem, toksik etkisi düşük organik bir reaktif olan trimercapto-s-triazine (TMT) kullanılarak, siyanür kompleksleri halinde bulunan metallerin, metal-TMT bileşiği şeklinde altından seçimli olarak çöktürülmesi ve kompleks halindeki siyanürün serbestleştirilmesi (geri kazanımı) esasına dayanmaktadır. Yapılan çalışmalarda sentetik ve gerçek yüklü liç çözeltilerinden TMT ile çinko ve gümüşün kısa sürede (5-15 dk.) yüksek verimlerle (>%91) kazanıldığı, ancak bakırın çökme kinetiğinin çok yavaş olduğu (4 günde %55 Cu) belirlenmiştir. TMT dozajının arttırılması metallerin çöktürme verimini arttırmasına karşın yüksek siyanür konsantrasyonlarının çinko ve bakırın çöktürme performansını olumsuz etkilediği görülmüştür. Farklı Au/Ag cevherlerinin siyanür liçinden elde edilen yüklü çözeltilerden yürütülen testlerde, çinko ve gümüşün altından seçimli olarak yüksek verimle (%99) çöktürülebildiğini göstermiştir. Bu testlerde bakırın çökme verimi ≤%13,3 seviyesinde kalmıştır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar, önerilen çöktürme yöntemi ile yüklü liç çözeltilerinden özellikle gümüş ve çinkonun altından seçimli olarak kazanılabileceğini ortaya koymuştur.