Kendir (Cannabis sativa L. ) soymuk liflerinden asidik ve alkali ortamlarda üretilen kağıt hamurlarının kimyasal ve kristal yapı özellikleri

Abstract

Kendir {Cannabis sativa L.) soymuk lifleri ana hücre çeperi kimyasal bileşenlerinin oranlan açısından değerlendirildiğinde kağıt endüstrisi için oldukça uygun bir hammadde kaynağıdır. Ancak pişirme süresinin ve dövme işleminin uzun olması nedeniyle baza sakıncalara sahiptir. Bu çalışma süresince ; sözü edilen sakıncaların nedenini ortaya koymak için asetik asit / su, etanol / su ve alkali sülfıt pişirmesi olmak üzere üç farklı yöntemle kağıt hamuru elde edilerek; bu kağıt hamurlarının kimyasal ve kristal yapılarına ait özellikler incelenmek suretiyle yukarda sözü edilen sorunların sebepleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Kağıt hamurlarının kimyasal analiz sonuçlarına göre her üç yöntem sonucunda elde edilen kağıt hamurlarının yapısında karbonhidrat oranlarının %82.30-96.53 arasında değiştiği belirlenmiştir. Kağıt hamurlarının alfa selüloz oranlan ise %60. 19-89.27 arasında değişmekte olup; pişirmeden sonra elde edilen bu değerin kağıt endüstrisinde yaygın olarak kullanılan bir çok hammaddeye göre yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca uygulanan çözünürlük deneyleri incelendiğinde; pişirme reaksiyonunun ortamına bağlı olarak kağıt hamuru bünyesinde birtakım safsızlıkların kaldığı belirlenmiştir. Hammadde bünyesinde %6.59 olarak belirlenen lignin oram alkali sülfît pişirmesi ile birlikte %2.48'e kadar düşürülebilmiştir. Kendir soymuk liflerinin hammadde halinde iken kristal yapı özellikleri incelendiğinde; kristallik derecesinin %39.6 ve düzensizlik parametresinin ise 0.3 olduğu tespit edilmiştir. Uygulanan pişirme işlemleri ile elde edilen kağıt hamurlarının yapısında kristallik derecesinin %39.5-54.6 arasında, düzensizlik parametresinin ise 0.2-1.7 arasında değiştiği belirlenmiştir. Genel olarak; düzensizlik parametresinin çok düşük oranlarda olması nedeniyle hammadde ve kağıt hamurlarının yapısında kristalen selüloz oranının yüksek olduğu, buna bağlı olarak da kimyasal ve mekaniksel işlemlere karşı dayanıklı olduğunu söylemek mümkündür.