Kovanlık (Bulancak-Giresun) yöresi gabroyik kayaçların petrografisi, petrokimyası, petrolojisi ve izotop sistematiği

Abstract

Doğu Pontidler'de, farklı yaşlara, boyutlara ve bileşimlere sahip Geç Kretase yaşlı felsik plütonlar yaygın olarak bulunurken, mafik olanları oldukça sınırlıdır. Geç Kretase yaşlı volkanik ve volkanoklastik kayaçları keserek yerleşen Kovanlık Plütonu, mafik olanlardan bir tanesidir. Petrografik olarak, Kovanlık Plütonu genel olarak piroksen gabro, daha az oranda ise hornblend gabro bileşimindedirler ve faneritik, ofitik, nadiren porfiritik doku gösterirler. Piroksen gabrolar plajiyoklas (An54-92), klinopiroksen (Wo31-49En41-60Fs1-5), ortopiroksen (Wo1-4En66-74Fs24-31) ve Fe-Ti oksit içerirken, hornblend gabrolar ise plajiyoklas (An57-87), hornblend, biyotit ve Fe-Ti oksit içerirler. Jeokimyasal olarak; incelenen gabroyik kayaçlar toleyitik-kalkalkalen geçiş karakterlidir. Ana ve iz element değişimleri, piroksen gabroların gelişiminde kpir ± opir ± plj ± Fe-Ti oksit, hornblend gabroların gelişiminde ise hbl ± plj ± Fe-Ti oksit fraksiyonlaşmasının etkili olduğunu göstermektedir. İz ve NTE dağılımları, bu kayaçların benzer kökenden türediklerini ifade etmektedir. Bu kayaçların ilksel mantoya normalize edilmiş çoklu iz element değişim diyagramlarında büyük iyon yarıçaplı litofil element hafif zenginleşme, Th, Zr, Nb, La ve Ce içeriklerinde ise tüketilme söz konusudur. Bu durum, gabroyik kayaçların zenginleşmiş bir manto kaynağından türeyen ana bir magmadan itibaren geliştikleri ile açıklanabilir. Piroksen gabro örneklerinin 87Sr/86Sr oranları 0.70471 ile 0.70652 arasında, 143Nd/144Nd oranı 0.512870 ile 0.512884 arasında ve εNd değerleri ise +4.53 ile +4.80 arasında değişirken, hornblend gabro örneğinin 87Sr/86Sr oranı 0.70493, 143Nd/144Nd oranı 0.512871 ve εNd değeri ise +4.55'dir. Tüm bu veriler, Kovanık Plütonu'nun ana magması(ları)nın, genleşmeli yay ortamında; yitim akışkanlarıyla zenginleşmiş litosferik mantodan türediğine işaret etmektedir.