Pozantı-Karsantı ofiyolitinin (Adana, güney Türkiye) petrolojisi: Üst mantodaki kısmi ergime ve ergiyik-peridotit etkileşim süreçlerinin tüm kayaç ve mineral kimyası üzerine etkileri

Abstract

Doğu Toroslarda yüzeyleme veren Pozantı-Karsantı ofiyoliti, manto peridotitleri, ultramafik kümülatlar, mafik kümülatlar ve izotrop gabrolardan oluşmaktadır. Manto peridotitleri Al, Ca, Ti ve Na içerikleri bakımından ilksel üst mantoya göre tüketilmiş olup, ergiyik ayrılımı sonrasında geride kalan manto kalıntılarını temsil eder. Spinel kristalleri çoklukla düşük TiO2 (<0.06 ağ.%) içeriklerine sahip olup, Cr# [100×Cr/(Cr+Al)] değerleri 44?78 aralığındadır. Manto peridotitlerine ait örneklerin tüm kayaç ve klinopiroksen iz element içerikleri farklı derecelerdeki kısmi ergime koşullarını yansıtmakla birlikte özellikle hafif Lantan Grubu Element (LGE) ve büyük iyon çaplı elementler (BİÇE) bakımından zenginleşmiş oldukları görülür. Okyanus ortası sırtlarda basit kısmi ergime süreçleri ile açıklanamayan bu durum yitim zonlarındaki ergime ve ergiyik-peridotit etkileşimini gerektirir. Ağır Lantan Grubu Element (LGE) içerikleri dikkate alındığında, kısmi ergime süreçlerinin bazı örnekler için ilksel olarak garnet duraylılık alanında başladığı ve spinel duraylılık alanında devam ettiği görülmekle birlikte yaklaşık %22 ilâ 27 arasında değişen ergime kalıntıları oldukları belirlenmiştir. Manto peridotitlerinde bulunan bazı spinel minerallerindeki kısmen yüksek TiO2 içerikleri (0.25 ağ.%?ye ulaşan) yanı sıra tüm kayaç ve klinopiroksen hafif LGE ve BİÇE içeriklerindeki zenginleşme, manto peridotitlerinin basit ve tek evreli bir kısmi ergime kalıntıları olmadığını, buna karşılık, okyanus ortası sırtındaki ilk evre tüketilme süreçleri sonrasında, yitim zonunda oluşan hafif LGE?lerce zengin, titanyumca fakir ve kısmen zengin boninitik ergiyiklerle/akışkanlarla etkileşerek metazomatizmaya uğradıklarını göstermektedir.