Doğu Karadeniz orojenik kuşağı güney zonunda Akşar (Bayburt) yöresindeki kıvrımların orijini ve sınıflandırılması

Abstract

Akşar (Bayburt) yöresindeki kıvrımların orijini ve sınıflandırılmasını amaçlayan bu çalışmada kıvrımların oluşum mekanizması ortaya koyularak faylar ve kıvrımlar arasındaki ilişkiler belirlenmeye çalışılmıştır. Doğu Pontid Güney Zonu'nda yer alan inceleme alanının tabanına Paleozoyik yaşlı Gümüşhane graniti yerleşmiştir. Gümüşhane graniti uyumsuz olarak Liyas yaşlı Şenköy Formasyonu tarafından örtülür. Şenköy Formasyonu'nu uyumlu olarak üzerleyen Malm- Alt Kretase yaşlı Berdiga Formasyonu, sırasıyla uyumsuz olarak Üst Kretase yaşlı Karadere Formasyonu ve Eosen yaşlı Sırataşlar Formasyonu'nca üstlenir. Çalışma alanındaki tüm birimler Kuvaterner yaşlı alüvyonlar tarafından uyumsuz olarak örtülür. Bölgede yapılan arazi çalışmaları sonucunda hem kıvrımların hem de kırık ve fayların Doğu Pontid ana kırık hatları olan KB-GD, KD-GB ve D-B doğrultularıyla uyumlu olduğu sonucuna varılmıştır. Kıvrımlar ve faylar arasındaki ilişki göz önünde bulundurulduğunda kıvrımların oluşumunun faylarca bölünmüş blokların hareketleriyle, tek bir deformasyon evresi sonucu oluştuğu sonucuna varılmıştır. Yapılan kıvrım analizleri sonucunda arazideki kıvrımların simetrik dalımlı kıvrımlar olduğu saptanmış ve Fleuty diyagramına göre yarı yatay dik kıvrım ve az dalımlı dik kıvrım olarak sınıflandırılmıştırlar. Ayrıca, bölgede faylara bağlı oluşan ve fayların hareket yönlerini gösteren (Z) tipi en-echelon, enine (transversal) ve boyuna (longitudinal) kıvrımların varlığı da ortaya koyulmuştur. Arazide yapılan yapısal analiz çalışmalarına göre (kıvrım ve kırık analizleri) çalışma sahası Eosen sonrası KB-GD doğrultulu basınç gerilmesiyle deforme olmuştur