Ilıcaköy (İkizdere-Rize) sıcak su kaynaklarının hidrojeolojisi

Abstract

Bu çalışmada Hıcaköy (Îkizdere-Rize) sıcak su kaynaklan jeolojik, hidrojeolojik, hidrojeokimyasal açıdan incelenmiş, oluşum şekli ve kökeni belirlenmiştir. İnceleme alam Tortum G4s-a3 paftasında 20 km2,lik bir alam kaplamaktadır. Bölgedeki en yaşlı birim Üst Kretase yaşlı îkizdere Granitoyidi'dir. Bu birim çalışma alanında granit, alkali feldspat granit, monzogranit ve siyenogranit türünde kayaçlardan oluşmaktadır. îkizdere Granitoyidi'ni dolerit dayklan kesmektedir. îkizdere Granitoyidi'nin üzerine Kuvaterner yaşb yamaç molozları ve alüvyon gelmektedir. Bölgedeki en genç birim ise günümüzde oluşmaya devam eden travertenlerdir. Cimildere Vadisi'nde KB-GD, KD-GB ve D-B doğrultum faylar bulunmaktadır. Bunlardan KB-GD doğrultu olan 2 fay sıcak suların yüzeye çıkmasına neden olmaktadır. Hıcaköy-1 ve Dıcaköy-2 sıcak su kaynaklarında 29.10.1998 yılında M.T.A. tarafından sondaj yapılmıştır, Dıcaköy-1 sıcak su kaynağından 2,5 l/sn debide su gelişi izlenmiştir. Yapılan sondajın derinliği 40 m.'dir. Dıcaköy-2 sıcak su kaynağından ise 6,1 l/sn debide su gelişi belirlenmiştir. Sondajm derinliği 266 m.'dir. Sıcak sulara MTA tarafından analiz yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre üıcaköy-1 sıcak su kaynağında toplam çözünmüş iyon miktarı 4012,1 mg/1, Dıcaköy-2 sıcak su kaynağında ise 4115,21 mg/l'dir. Dıcaköy-1 kaynağının sıcaklığı 54 °C, Dıcaköy-2 kaynağının sıcaklığı ise 63 °C olarak ölçülmüştür. Sıcak su kaynakları boşalım yerlerinin jeolojik özelliklerine göre "faylardan çıkan kaynaklar", sıcaklıklarına göre "çok sıcak sular", sertliklerine göre "çok sert sular",baskm anyon-katyon çiftine göre ise "kalsiyum bikarbonatlı sular" sınıfına girmektedir. Dıcaköy-1 ve Dıcaköy-2 sıcak su kaynaklarının kalsit ve dolomit minerallerine doygun oldukları belirlenmiştir. Kaynakların çevresine traverten çökelimi görülmektedir. Sıcak suların meteorik kökenli oldukları belirlenmiştir. Sıcak su kaynaklan jeotermal enerji açısından "düşük ısılı jeotermal sistemler" sununa girmektedir. Sıcak su kaynaklarından sağlık açısından yararlanabilmek için yapılması gerekenler belirtilmiştir. Aynca kaynaklardan ısıtma, seracılık gibi daha başka alanlarda da yararlanılabilir. Kaynakların dış etkilerle kirlenmesini önlemek amacıyla uygulanacak koruma alanları belirlenmiştir.