Statik finansal varlık fiyatlama modellerinin Borsa İstanbul'da testi

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı hisse senetleri getirileri ve risksiz faiz oranı ile oluşturulan portföy aşırı getirilerinin varlık fiyatlandırma modellerinde yer alan bağımsız değişkenler ile açıklanıp açıklanamayacağını test etmektir. Bu çalışma için Borsa İstanbul 100 Endeksi'nde 2008 ve 2015 yılları arasında sürekli olarak işlem gören hisse senetlerinden aylık olarak portföyler oluşturulmuş ve bu portföylerin aşırı getirileri finans literatürünün en önemli ve en çok kullanılan üç modeli Finansal Varlık Fiyatlandırma Modeli, Fama ve French Üç Faktörlü Fiyatlandırma Modeli ve Arbitraj Fiyatlandırma Modelleri kullanılarak açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmada yöntem olarak regresyon analizi ve faktör analizi kullanılmıştır. Regresyon analizi zaman serisi verisi ve yatay kesit verisi ile gerçekleştirilmiştir. Zaman serisi ile regresyon analizinde Finansal Varlık Fiyatlandırma Modeli'nde piyasa risk primi ile portföy aşırı getirileri arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bu sonuç piyasa risk priminin portföy aşırı getirilerini açıklayabildiğini göstermektedir. Modelin açıklayıcılık gücü de yüksektir. Fama French Üç Faktörlü Fiyatlandırma Modeli'nde piyasa risk primi ve firma büyüklüğü ile portföy aşırı getirileri arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bu sonuç firma büyüklüğünün yatırımcılar açısından önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Piyasa değeri defter değeri oranı ile portföy aşırı getirileri arasında ise piyasa değeri defter değeri oranı düşük firmalarda negatif ve anlamlı bir ilişki mevcuttur. Bu sonuç yatırımcıların piyasa değeri defter değeri düşük olan firmalarda özellikle temel analiz açısından bir problem gördüğünü işaret etmektedir. Arbitraj Fiyatlama Modeli'nde ise Altın, Euro, Dolar, M2 para arzı, Hazine Bonosu Faizi ve İç Borç Stoku ile portföy aşırı getirileri arasında anlamlı ve negatif ilişkiler bulunmuştur. Bu sonuç yatırımcılar açısından hisse senetlerinin bir alternatif yatırım aracı olması dolayısıyla beklenen bir sonuçtur. Yatırımcıların makroekonomik değişkenler ile ters yönlü hareket ettiğini göstermektedir. Yatay kesit regresyonda ise üç modelde de anlamlı sonuçlar elde edilememiştir.

The purpose of this thesis is to test whether portfolio excess return created with objective stock returns and risk-free interest rates can be explained by independent variables in asset pricing models. For this study, portfolios were created on a monthly basis from stocks traded between 2008 and 2015 at the BIST 100 Index, and three of the most important and most widely used models of excess returns finance literature were Financial Asset Pricing Model, Fama and French Three Factor Pricing Model and Arbitrage Pricing Models. Regression analysis and factor analysis were used in the study. Regression analysis was performed with time series data and cross section data. In the regression analysis with the time series, there is a positive and significant relationship between the market risk premium and the portfolio overvaluation in the Financial Asset Pricing Model. This result shows that the market risk premium can explain the portfolio excess return. The explanatory power of the model is also high. In the Fama French Three-Factor Pricing Model, there is a positive and significant relationship between market risk premium and firm size and portfolio excess return . This result supports the Financial Assets Pricing Model in terms of market risk premium, and the size of the firm is important for investors. There is a negative and significant relationship between the book value of the market and the portfolio excess return. This result indicates that investors see a problem in firms with low market value, especially in terms of business analysis. In the Arbitrage Pricing Model, significant and negative relationships were found between Gold, Euro, Dollar, M2 money supply, Treasury Bond Interest and Domestic Debt Stock and portfolio excess return. This result is an expected result because the stocks are an alternative investment instrument in terms of investors. It shows that investors move in opposite direction with macroeconomic variables. Regarding the cross section regression, no significant results were obtained in the three models.