P ve S-alıcı fonksiyonlarının birleşik ters çözümü ile doğu pontid orojenik kuşağının kabuk ve üst manto yapısının araştırılması

Abstract

Bu tez çalışmasında, Doğu Pontid Orojenik Kuşağı' nda bulunan Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstiüsü' ne ait 8 adet geniş-bant deprem istasyonu için telesismik seyahat zamanı rezidüelleri ile birlikte P- ve S-Alıcı Fonksiyonlarının Birleşik Ters Çözümü' nden yeryüzünden 300 km derinliğe kadar P- ve S-dalgası hız histogramları elde edilmiştir. Ters çözüm işlemi için Benzetilmiş Tavlama (Simulated Annealing) Tekniği kullanılmıştır. Ters çözüm sonuçları genel olarak kabuk, yüksek S-dalgası hızlı üst manto, düşük hızlı zon ve altlayan üst manto olarak belirlenmiştir. İstasyonların coğrafik konumlarına göre, çalışma alanı Doğu Pontid magmatik yayının kuzeyi ve güneyi olmak üzere ikiye ayrılmıştır ve kuzeyden güneye doğru kabuk kalınlığında farklılıklar gözlemlenmiştir. Kuzeydeki istasyonlardan elde edilen kabuk modellerinde, yüzeydeki kırıklı-çatlaklı magmatik kayaçlarla ve düşük S-dalgası hızlarına (≤ 3 km/s) sahip ince sedimanter birimlerle ilişkili yüksek Vp/Vs (≥ ~2.0) oranına sahip bir kristalen taban belirlenmiştir. Magmatik yayın kuzeyindeki ve güneyindeki istasyonların alt kabuk seviyelerinde Vp/Vs oranları sırasıyla 1.90 ve 1.80 olarak hesaplanmıştır. Bu hız oranları genel olarak mafik kayaç gruplarıyla ilişkilendirilmektedir. Kuzeydeki istasyonlardan elde edilen kabuk kalınlıkları doğudan batıya doğru sırasıyla 30, 33, 37 ve 40 km' iken, güneydeki istasyonlardan elde edilen kabuk kalınlıkları ise doğudan batıya sırasıyla 46, 42, 39 ve 44 km' dir. KVT ve RSDY istasyonları haricinde yüksek hızlı S-dalgasına sahip üst manto ve düşük hızlı zon arasındaki geçiş hız histogramı sonuçlarında görülmektedir ve bu sınır Litosfer-Astenosfer sınırı olarak yorumlanmıştır. Bu sınırın yaklaşık değeri magmatik yayın kuzeyinde ~83 km ve güneyinde ~88 km' dir. 2-B ve 3-B' lu derinlik-hız modellerinden elde edilen nihai sonuçlara göre, Doğu Pontid Orojenik Kuşağı' nda güneye eğimli bir yitim sonunun varolduğundan bahsedilebilir.