Araklı ilçesi (Trabzon) sahil bölgesinde yer alan zeminlerinsıvılaşma potansiyelinin belirlenmesi

Abstract

Bu tez çalışması kapsamında meydana gelen bir deprem esnasında binalarda büyük hasar yaratan en önemli zemin problemlerinden biri olan sıvılaşma olayı; jeofizik, jeolojik ve jeoteknik yöntemler ile incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, Trabzon ili Araklı ilçesinin sahil kesiminde pilot olarak seçilen bir alanda jeofizik yöntemlerden sismik kırılma, yüzey dalgalarının çok kanallı analizi, elektrik özdirenç tomografi ve mikrotremor yöntemleri uygulanarak veriler toplanmıştır. Ayrıca bu alanda yapılmış olan sondajlardan SPT-N değerleri hesaplanmıştır. Bununla beraber, çalışma alanının jeolojisi de göz önüne alınarak ampirik bağıntılarla seçilen beş büyük deprem için ivme-şiddet haritaları hazırlanarak elde edilen ivme değerleri sıvılaşma hesabında kullanılmıştır. Araziden jeofizik yöntemler ile elde edilen kayma dalga hızı (Vs), zemin hakim titreşim periyodu, yer altı suyu seviyesi ve jeoteknik çalışmalar sonucu elde edilen SPT-N değerlerinden yararlanılarak çalışma alanın olası sıvılaşma potansiyeli hesabı yapılmıştır. Çalışma alanının mikrotremor zemin sınıflamasında Z4, EUROCODE zemin sınıflamasında ise C ve D sınıfı olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca Kg değerine göre yapılan risk çalışmasında da sıvılaşma riskinin olduğu belirlenmiştir. Daha sonra geleneksel yöntemlerden sıvılaşma potansiyelinin hesabının yanında son yıllarda mühendislik çalışmalarında yaygın olarak kullanılmaya başlayan yapay sinir ağı yöntemi ile de sıvılaşma potansiyeli hesaplanmış ve geleneksel yöntemler ile hesaplanan sıvılaşma potansiyeli ile kıyaslanarak sıvılaşma riskinin bulunduğu ve geleneksel yöntemler ile yapay sinir ağı yönteminin sonuçlarının %94 'lük bir uyum içerisinde olduğu görülmüştür.