İç mekan ve mobilya tasarımı kapsamında akıllı malzemelerin incelenmesi

Abstract

Akıllı malzemeler doğal özellikleri sayesinde çevresindeki en az bir uyaranı algılayıp tepki verebilen, uyaran ortadan kalktığında eski haline dönebilen ve uyaran-tepki ilişkisini sürekli tekrarlayabilen malzemelerdir. Bu malzemelerin genel tanımı, özellikleri ve sınıflandırılması yapılmasına rağmen tasarımda ve mimaride yeni ortaya çıkan ve yüksek performansa sahip malzeme türlerinden farkı ve 'akıllı' kavramındaki yeri henüz tam olarak anlaşılmadığı ve karıştırıldığı gözlenmiştir. Çalışmada, akıllı malzemeler hakkındaki bu karmaşıklığı gidermek amacıyla iki adımdan oluşan bir araştırma yapılmıştır. İlk adımda karşılaştırma yöntemiyle tasarımda ve mimaride kullanılan akıllı malzemelerin yüksek performansa sahip diğer malzeme türlerinden farkı, akıllı kavramındaki ve uyarlamalı mimarideki yeri sorgulanmıştır. Bununla beraber akıllı malzemelerin özelikleri, sınıflandırılması, uygulama yöntemleri ve problemleri incelenmiştir. İkinci adımda ise iç mekan ve mobilya tasarımı kapsamında akıllı malzemelerin uygulanma yöntemi, kullanım amacı ve kullanım alanı kimlik kartları ve analiz tabloları oluşturularak incelenip irdelenmiştir. Sonuç olarak akıllı malzemeler görme ve dokunma duyularımızla etkileşime ve iletişime geçerek interaktif mimariyi, bulunduğu ortamdaki değişime farklı özelliklerle cevap vermesi bakımından uyarlamalı mimariyi, kullanıcı konforu ve enerji verimliliği sağlayarak sürdürülebilir mimariyi etkilediği tespit edilmiştir. Akıllı malzemeler farklı kullanım biçimlerinde geleneksel malzemelere eklenerek kompozit bir malzeme olarak, ham halde veya led gibi bir aygıt içerisinde kullanılmıştır. Bu malzemeler iç mekanda ve mobilya tasarımında kullanıcıyla veya çevresiyle iletişim ve etkileşim sağlaması amacıyla uygulanırken, iç mekanda hava kirliliğini azalmak, iç mekan ısısını kontrol etmek, gizlilik sağlamak, gün ışığı kontrolü ve temizleme maliyetlerini azalmak için işlevsel amaçla da kullanıldığı görülmüştür.