Alışveriş merkezlerindeki yapay aydınlatmanın niceliksel ve niteliksel özelliklerinin değerlendirilmesi: Trabzon örneği

Abstract

Günümüz teknolojisinin getirdiği yeniliklerin, çok kısa zamanda hayatımızda yerini alması ve sürekli gelişmeye açık olmanın gerektirdiği yenilenme kavramının, sadece insanla sınırlı olmadığı, mekan olgusuna da önemli ölçüde etki ettiği görülmektedir. Mekan kurgularında daha etkili olduğunu gördüğümüz bu yenilenme ile mekanlar iç içe geçerek yeni yaşam kültürleri oluşmasına da etken olmaktadır. Sosyo-kültürel mekanların alışveriş merkezleri ile buluşması, bu mekansal bütünleşmenin bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kompleks yapılarda zaman gözetilmeksizin alışveriş eylemine süreklilik kazandırılması ise ticari boyut dışında, mekana karakter kazandırmak adına zaman-mekan olgusunu unutturmaya yönelik yapılmaktadır. Buna bağlı aydınlatma tasarımları, tasarım bütününü etkilemeyecek şekilde çözülmelidir. Günümüz alışveriş merkezi yapılarında mekan kalitesinde önemli bir etken olarak yapay aydınlatmanın, kullanıcıya saat kavramını unutturmanın yanı sıra kullanıcı üzerinde fiziksel rahatsızlık yaratmayacak nitelikte tasarlanması gerekmektedir. Bu çalışma kapsamında ise yapay aydınlatmanın kullanıcı üzerindeki etkileri aydınlığın niceliksel ve niteliksel özellikleri ile alışveriş merkezleri örneğinde incelenmektedir. Çalışmanın amacı; alışveriş merkezlerinde sosyal etkileşimin yüksek olduğu, yemek yeme katlarında gerekli görsel konfor koşullarını sağlayacak aydınlatma kriterlerini belirlemek ve belirli alışveriş merkezlerini bu kriterler doğrultusunda inceleyip değerlendirmektir. Bu kapsamda; Birinci bölümde; konunun belirlenmesi, problemin tanıtılması, çalışmanın amacı açıklanmakta ve konu ile ilgili literatür araştırılması yer almaktadır. Algı kavramı ve çalışma konusunu birinci dereceden etkileyen görme konusu alt başlıkları ile incelenmektedir. Mekan kavramı açıklanmış, mekan kalitesini belirleyen etkenler, çalışma konusu kapsamında incelenerek, konfor kriterlerinden olan görsel konfor koşulları anlatılmıştır. Aydınlatma kavramı, mekan-aydınlatma ilişkisi bakımından açıklanmıştır. Alışveriş kavramı ise, tarihsel gelişimi, alışveriş mekanları ve alışveriş merkezlerinin aydınlatma özellikleri hakkında genel bilgi verilmiştir. İkinci bölümde; araştırma yöntem ve teknikleri açıklanmakta ve araştırmanın yürütülmesine dair bilgiler verilmektedir. Üçüncü ve dördüncü bölümler; çalışmalar sonucu ortaya çıkan nitel ve nicel bulguları ve irdelemeleri kapsamaktadır. Beşinci bölümde sonuçlar açıklanmakta ve altıncı bölüm ise önerileri içermektedir.