Gayrimenkul davalarına esas nesne tabanlı bir veri modeli geliştirilmesi

Abstract

Anayasal olarak güvence altına alınmış mülkiyet hakkı ve dava açma hakkı, taşınmaz tabanlı davalarda birlikte ortaya çıkmaktadır. Bu tip davalarda gerek bilirkişilerin seçimi ve gerekse de bilirkişi raporunun özenle hazırlanması son derece önem arz etmektedir. Zira gayrimenkul davalarının çoğu özel ve teknik bilgi gerektiren davalar olarak bilinmektedir. Mülkiyete yönelik bu özel ve teknik bilgi; başta mülkiyet hakları, kadastro tekniği, imar hakları ve mülkiyet üzerindeki her türlü sınırlı aynı haklar ile diğer bileşenleri içermektedir. Bilirkişi marifeti ile bu tip özel ve teknik bilgilere sağlıklı bir şekilde eriştikten sonra hukuk normlarına uygun kararlar verilebilir. Bu sürecin en kısa zamanda ve etkin bir şekilde yürütülmesi son derece önemlidir. Özellikle uygun bilirkişilerin seçimi ve konuya ilişkin doğru verilere erişim sürecin kısalmasına katkı sunar. Bilirkişiler mesleki özelliklerine göre davaya konu taşınmaz malın ve davanın niteliği göz önüne alınarak belirlenmelidir. Gayrimenkul davalarında; dava türü, davaya konu taşınmazın özelliği ve meslek ilişkisi ile bilirkişi raporu hazırlama sıklığı üzerine online anket çalışması yürütülmüştür. Bilirkişi raporlarına esas verilerin temini aşamasında ise grafik ve sözel veriler, veriyi üreten kurumlardan sağlanmalıdır. Taşınmaz mallara ilişkin grafik ve sözel veriler Arazi İdaresi sistemleri içinde ele alınmaktadır. Özellikle LADM'nin ISO standardına dönüşmesinden sonra ülkemizde yürütülen TUCBS çalışmaları ve birçok akademik çalışma LADM'ye uygun şekilde UML diyagramları ile modellenmiştir. Çalışma kapsamında bu modelleme dili ile gayrimenkul dava süreçlerinin yer aldığı işlemleri için ayrı ayrı UML diyagramları hazırlanmıştır. Çalışmadan elde edilen en önemli sonuçlardan biri taşınmaz mallara ilişkin davaların daha hızlı bir şekilde sonuçlandırılması için tüm verilerin ortak bir veri tabanından sağlanması ve mesleki eğitimine uygun bilirkişilerin seçimi öne çıkmaktadır. Bu konu ile ilgili araştırma yapanlara, farklı taşınmaz tabanlı uyuşmazlıklara yönelik davalar için gereken bilgi ve belgeleri de içerecek şekilde, ortaya konulan modelin geliştirilmesi önerilmektedir.