Giresun Pazarsuyu örneğinde, coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama entegrasyonu ile taşkın risk haritalarının üretilmesi

Abstract

Diğer birçok afet türü gibi taşkınlar da temelde doğa kaynaklı olaylardır. Doğa kaynaklı olayların ?doğal denge?si dışında sonuçlar üreterek insan yaşamını olumsuz yönde etkilemesi çoğu zaman, trajik bir biçimde, insan-doğa ilişkisi ve insan kaynaklı diğer bazı faaliyetlerden kaynaklanmaktadır. Bu etkileşim ve ilişkinin göz ardı edildiği, risklerin ve risk altındaki unsurların bütüncül olarak ele alınmadığı küçük ölçekli düzenlemeler ve tek başına alınmış fiziksel önlemler, taşkınların neden olduğu zararları önlemede yeterli olmamaktadır. Taşkın ve taşkınla mücadelenin ele alındığı birçok akademik çalışmanın yanı sıra, Birleşmiş Milletler(BM), Federal Acil Durum Yönetim Ajansı(FEMA) ve Dünya Meteoroloji Örgütü(WMO) gibi kuruluşlar tarafından bu yetersizlik dile getirilerek, taşkın kaynaklı kayıpları en aza indirebilmenin ancak ?bütünleşik taşkın yönetimi? yaklaşımının benimsenmesi ile mümkün olabileceği ifade edilmektedir. Taşkın yönetimin temel gerekliliği ve en kritik aşaması ise taşkından etkilenecek unsurların belirlendiği taşkın risk haritalarının hazırlanmasıdır. Bu çalışmada, vurgulanan bu gereklilikten hareketle, Giresun ili sınırları içerisindeki Pazarsuyu deresi örneği üzerinde, meteoroloji ve akım verilerine dayalı senaryolar üzerinden gerçekleştirilecek simülasyonlar ile taşkın risk haritalarının üretilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada YU ve Lane tarafından JFLOW modeli esas alınarak kentsel alanlar için daha uygun olacak şekilde geliştirilen taşkın modelleme yöntemi ve bu modele dayalı olarak Java dilinde yazılan simülasyon programı kullanılmıştır. Simülasyon girdi altlıkları ArcGIS ortamında oluşturulmuş ve gerçekleştirilen simülasyonlar ile Taşkın Risk Haritaları üretilerek Pazarsuyu deresi boyunca taşkın riski olan alanlar belirlenmiştir. Taşkın risk haritalarının bindirildiği uydu görüntüsü üzerinde kontrollü sınıflandırma yapılarak taşkın riski altındaki konut ve işletme amaçlı yapılar, tarım arazileri ve yollar ile varsa ikincil risk unsurları belirlenmiştir.