Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirlerinden Karadeniz'e taşınan çözünmüş besin elementleri düzeylerinin araştırılması

Abstract

Bu tez çalışmasında, Samsun ili Bafra ve Çarşamba ilçelerinde Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirlerinin Karadeniz'e döküldüğü noktalarda 2013-2017 yılları arasında mevsimsel periyotlarla 14 ölçüm ve örnekleme gerçekleştirilmiştir. İncelenen su kalite parametreleri pH, sıcaklık, elektriksel iletkenlik, çözünmüş oksijen, bulanıklık, toplam sertlik, askıda katı madde (AKM), sülfat, klorofil-a, nitrat azotu (NO3-–N), nitrit azotu (NO2-–N), amonyum azotu (NH4+–N), o-fosfat fosforu (o-PO43-–P) ve silikat (Si)'tır. Çalışma kapsamında Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirlerinde besin elementlerine ait karakteristik değerler hesaplanmış, ayrıca mevsimsel ortalama derişimler belirlenerek, sonuçlar mevzuatta ilgili yönetmeliklerin su kalite kriterleri tablolarındaki sınır değerlerle karşılaştırılmıştır. Kızılırmak nehrinde NO3-–N, NO2-–N, NH4+–N, o-PO43-–P ve Si için hesaplanan karakteristik değerler (µM) sırasıyla, 60,93; 3,06; 12,13; 1,03; 424 ve Yeşilırmak nehrinde ise 89,43; 1,79; 18,09; 7,00; 385 olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, mevsimsel debiler kullanılarak nehirler aracılığıyla Karadeniz'e taşınan besin elementi yükleri hesaplanmıştır. Kızılırmak nehrinden Karadeniz'e taşınan yıllık ortalama NO3-–N, NO2-–N, NH4+–N, o-PO43-–P, Si, ve AKM miktarları ton cinsinden sırasıyla 1430; 62; 329; 52; 24056; 34585 ve Yeşilırmak nehri için ise bu değerler, 4120; 62; 349; 243; 35048, 47445 olarak tespit edilmiştir.